LITERATURO EN LA ARABA MONDO NUNEPOKE

[La redaktinto di ca artiklo, Sharif Majdalani, esas Kristana Arabo naskinta en 1960 en Beyruth, Libano, ube il direktas la departmento di Franca literaturo en la Universitato Santa Josefo.Il esas autoro di plura libri pri diversa temi. La suba texto publikigesis en la regionala diala jurnalo Franca LA MONTAGNE (LA MONTARO).]

«Al Kairo redaktas, Beyruth editas e Baghdad lektas» : quaradek yari ante nun, ico esis konocata proverbo por expresar la vivozeso e la kreiveso literatural dil Araba mondo e la repartiso kelke koncize rezumita, certe, ma kredebla, pri la rolo itafelde dil precipua chefurbi di Mez-Oriento. De ca omno, ne plus restas multo nunadie e raporto da UNESCO publikigita ja deko de yari ante nun, substrekizis la grava regreso dal editado e da la lekto en la kulturala e linguala areo Araba. Advere, on apene bezonas raporti por konstatar ico. En la Araba mondo, nunepoke, de Al Kairo til Baghdad, trairante, ho ve ! Beyruth, to quo maxim bone vendesas kom libri, lo esas libri pri koquarto, pri religio e la libri pri astrologio. Me nesavas kad, cakaze, onu ankore darfas parolar pri lekto od edito, t.e. vorti qui tendencas perdar lia senco en la veneracinda Araba linguo. Inquesto savigis ke malgre la centamili de personi vizitinta la maxim recenta libro-expozo en Al Kairo, la Egiptiana roman-autori maxim famoza nunatempe vendis ibe ne plu kam cento de exempleri di lia verki, dum ke la libri pri la faki quin me aludis supre kompresis kun granda facileso.
Ne importas hike aludar la kauzi di ca fakto qui esas konocata. La realeso esas ke la socii di Mez-Oriento esas, nunadie, en pavoriganta stando di kulturala regreso. E la sektoro maxim atingata per ica retroiro esas olta di la literaturo e di la homala cienci. Esas, exemple, desfacilega nun saveskar exakte to quo produktesas en la Araba literaturo. Se onu ne volas mencionar kelka skarsa ecepti, precipue en Libano, la editisti ne posedas vera katalogi e ne esas apta informar sua autori pri la recevaji produktita per la vendo di lia libri. Ye ica manko profesionala adjuntesas la indijo de librerii e de profesionani pri libri. Anke indijesas organizuri por diskonocigar e famozigar verki literatural. Nur la jurnalaro probas informar pri to quo produktesas ed editesas. La literaturala premii, nekareebla por igar verko konocata, esas, por tale dicar, neexistanta. Oli certe existas en la Gulfo-landi, ma oli ne esas serioza e ne povas vere egardesar. En Egiptia, premio qua desaparabis dum yardeki, tre fortunoze rinaskis recente, e Libano probable asistos la nasko di Araba versiono dil Angla Booker price. Ma ica omno ne havas vera relayo e ne havas vera efekto a la publiko.
Fine, la obtenita rezulto esas la desfacileso quan havas la autoro interne di la socio e la desfacileso por la difuzado di lua libri. Agnoskata roman-autoro ganas ridinde mikra pekunio-quanto kompare a lua Europana kolegi ye meza qualeso. Ico instigas lu opinionar ke la traduko di lua verko esas la unika posibleso por agnoskesar, mem se ita agnosko esas negranda. Lo esas itamaniere, cetere, ke Nagib Mahfuz ganis Nobel-premio, e, ke Ala el Aswani o la Libanano Elias Khury diveneskis konocata autori.
Ita lamentinda panoramo, tre probable, esas justa anke koncerne Afrika, ube, me konjektas, la situeso esas mem plu mala, o, forsan, koncerne Rusia od altra mondo-regioni. On povas lore imaginar, se onu konsideras la kozi vidita de ita nefortunoza landi, rikomenco yarala di la literaturala aktiveso quale ol eventas singlayare en Francia per centi de publikigita verki, profesionala librovendisti, tonizanta jurnalaro qua atencigas forte pri la literaturo, premii literaturala qui produktas agnoskeso, koncize, quantagrade ico povas semblar magiala e fablatra. Kompreneble, regardar ico de fora loko ne signifikas ke on esas dupo, o ke on ignoras la fakto ke en la superkonsumanta socii la libro esas remplasanta la literaturo, ke la granda vendeyi divenas plu importanta kam la vera librovendeyi, ke la literaturala premii esas ofte tre kontestata e ke pro la tro granda nombro de publikigaji, la maxim bona de li ofte esas neremarkita. On povas savar ica omno, ma tamen pensar ke la tro granda abundo esas plu enviinda kam la indijo.