vendredi 30 décembre 2016

REJINO ELIZABETH II

De longa tempo, me esas royalisto, nam la dizastroza republiko di Francia, tote koruptita e deshonesta ne povas prizesar dal Franci qui amas lia lando. Certe, rejo ne esus koakte plu bona kam prezidanto dil republiko, ma adminime lu esus bone edukita e preparita por la rolo quan lu devus plear. En Francia la katastrofal F. Hollande esas la somito (o l'abismo) di grosiereso e baseso quan statestro povas esar. Il esas leda, despolita e mem rustikacha. Ed anke ne tre inteligenta (ma tre ruzoza), il reprezentas ecelante la stando lamentindacha ube Francia falis (irinta a la hundi - danke ilu - quale dicus nia amiki Britanian). Do, me kordiale deziras monarko, qua esus plu bona e plu reprezentinda persono. En Francia, instante, esas du pretendanti : un qua asertas esar Ludovikus XX e qua esas Hispano decendanto direta di rejo Ludovikus XIV (la Granda Rejo Franca dil XVIIma yarcento). Il havas trumpi por su, nam il esas yuna, aspektas bele e - punto tre importanta - esas bigota katoliko. Ma il havas negativa traiti, il ne sejornas sovente (ofte) en Francia, ne konocas vermente bone la lando e lua habitanti, ilu esas nepoto dil diktatoro Francisco Franco, to quo povas jenar homi, mem ti qui ne esas fanatika sinistrani. Ultree, esas en Francia neskribita lego (e la neskribita legi esas plu importanta kam la skribita legi, nam oli povas nek ignoresar nek evitesar), qua imperas ke la statestro di Francia mustas parolar la Franca senachente nek stranjera, nek regional, ma il mustas expresar su kun la perfekta standarda achento. Kompreneble, ita lego ne koncernus rejo, qua ja esus regnanta super altra lando, e.g. rejo Felipo VI di Hispania (decendanto anke di Ludovikus XIV) o rejino Elizabeth II, rejino di Anglia ma qua havas nenegebla yuri a la krono di Francia (lua ancestro Edwardus III, komencis la centyara milito inter amba landi pro ke il esis la legitima heredanto dil Franca trono e ke il esis neyuste privacita de sua yuri). Do amba monarki, ja regnanta, havas serioza yuri divenor reji di Francia.
La altra trono-pretendanto esas la precipua kandidato agnoskata dal plu multa royalisti, nome la komto di Paris. Il esas Franco, vivanta en Francia e parolas la Franca senachente e mem elegante. Il esas membro dil brancho Orléans di la familio rejal. Certeni reprochas a lu, ke lua ancestro Philippe Egalité votis favore al morto di rejo Ludovikus XVI. Ico povus esar serioza handikapo, ma me memoras ke la filiulo di ca Philippe Egalité esis la granda rejo Ludovikus-Filipus I-a (regninta de 1830 til 1848). Ita monarko esis tre bona diplomacisto ed esforcis, segun posibleso, salvar la paco ed evitar la okazioni di milito. Talgrade, ke onu nomizis lu dum ula tempo la "Napoleon dil paco". Ico ne impedis il havar bona e vigoroza armeo, por egardesar e respektesar, ma il volis la paco e laboris avan omno por ol. Certe, multa homi reprochas a lu la kondiciono social di la laboristi itaepoke, harte explotata dal avara kapitalisti avida ye profito. Ma, ico esis generala itatempe ed il ne havis la moyeni agar diferante se il volus developar ekonomiale la lando (ni pensez pri la severa sakrifiki quin Chinia subisas hodie por divenar la maxim granda povo ekonomial dil mondo). Do la fakto esar de la brancho Orléans ne shokas me. Ma esas altra latero min brilanta, nome ita familio havas tradicionale ligili e relati kun la framasona frataro. Kande onu savas ke en Francia - lando de tradiciono katolika, la framasona frataro nulatempe esis tre favoroza a rejo pro ke la monarkio hike esas -volante nevolante - ligita historiale e tradicionale a la Eklezio katolika, ico esas problemo.
Or, recentamente, lor la festo di Kristnasko, la chefo dil familio Orléans publikigis mesajo per olqua il kritikis tre akre e mem despolite la Hispana pretendanto. L'instanto e la stilo di ca mesajo esis tote ne-oportuna e povis nur nocar amba partisi.
Konseque, me opinionas ke on devus serchar altraloke la futura suvereno di Francia, nam posrestas rejino Elizabeth e rejo Felipo. Komence, rejo Felipo havus mea prefero pro ke il esas Latinido, ma la problemo esas ke onu ne savas quale funcionus l'uniono di amba kroni, nam experienco pri co ne existas kontre ke la Angla suvereni regnas sen detrimento sur plura nedependanta landi (e.g. Australia e Nov-Zelando). Do, me esas partisano di rejino Elizabeth kom rejino di Francia, mem se el ne esas katolika (e malgre la lego salika qua impedas muliero guvernar kom rejino, ma on savas ke ca lego esas kontrafaktajo, falsajo facita por impedar la legitima heredanto Edwardus III acensar sur la trono di Francia). Do, vivez nia rej(in)o Elizabeth II di Francia, Anglia e mult altra loki !

mardi 27 décembre 2016

LA MOGHOLI EN INDIA

LA MOGHOLI EN INDIA

Babur ed Aurangzeb, t.e. la unesma e la lasta de la Moghola imperiestri, esis poeti. Quankam la unesma inkursi islamista en India (VIIIma yarcento) markizesis per violento e destrukto, la Moghola suvereni, qui regnis de 1526 til 1707, havis generale tolerema konduto relate la aborijena religii. Lia potenteso e lia prodigemeso reflektesas en la splendideso di lia arkitekturo. La unesma Mohamedani en India esis Araba komercisti qui atingis la Pendjab e la Sind-regioni dum la yarcento VIIIma por komercar kun lokala reji. Quik de la XIIma yarcento, la Turka e pose Afgana sultani entraprezis singlayare kelka
inkursi en la nordo di India. En 1340 la sultanio Delhi guvernis duadek-e-quar provinci, inter li esis ula parti de la provinco Dekkan e de la litoro di Malabar (t.e. hodiea Tamil Nadu e Kerala). Dum la XVma yarcento, la dinastii Vijayanagara e Rajputa restriktis l'islamal expanso en India, til l'arivo da Babur, qua esis l'unesma imperiestro Moghola, en 1526. Dum ke la sultani di Delhi esabis perceptita kom stranjeri spolianta India por lia propra profito, la sis granda imperiestri Moghola esis, koncerne li, konsiderata kom autentika Indiani. Dum la Moghola periodo eventis pokopa kunfuzo dil islamista ed hinduista arti. Akbâr (1556-1605), qua esis versimile la maxim granda de la imperiestri Moghola, spozigis la filiino di hinduista rejo – e la Mogholi qui sucedis lu tale havis hinduista e Mohamedana ancestri. La Mogholi employis che lia korti generali, administranti, filozofi ed artisti qui esis hinduista. Lia granda programi por konstrukto povis efektigesar nur per la helpo da la lokala dinastii – e la maxim splendida moskei e mauzolei konstruktesis e fasonadesis same bone da hinduista kam da Persiana mestieristi.
Dum ke la templi simbolizas l'extera universo kun lua multeso de dei, la moskei gloriizas Allah, la «unika vera deo» havanta multopla nomi, ma qua ne povas reprezentesar per konkretaji. Vice personigita e multopla deaji, la Moghola moskei ornesas per abstraktita temi geometrial. Pro ke l'islamo rekomendas l'enterigo dil mortinti (kontree a la hinduismo), la imperiestrala tombi divenis supera formo dil Indiana arkitekturo. Grandega mauzolei, quale la Taj Mahal e la tombo di Akbâr en Sikandra, esas inter la edifici maxim majestoza di ca lando.


Texto extraktita de la libro ETERNA INDIA da Richard Waterstone