samedi 15 décembre 2012

KA FUMAR O NE FUMAR ?

Me esas profunde trauranta pro la morto di un de mea kuzuli. Il evis 63 yari, lo esas ankore yuna por mortar, ma precipue lua olda matro, qua esas anke mea bapto-matro ed evas 91 yari, esas ankore vivanta. On povas imaginar la sufro e la mortigiva aflikteso qui frapas mea bapto-matro. El esas tre afabla e jentila persono ed ico semblas a me esar neyustajo da la destino.
Ma kad ico esas vera neyustajo ?
Koncerne elu tote certe, ma se on povas tre regretar la transpaso di mea kuzulo, on devas agnoskar ke il ne facis multo por evitar lua morto pro kancero, nome dum multa yari il esis granda fumanto ed il erste komencis reaktar kande lo esis tro tarda.
Mea avulo, qua esis anke lua avulo, mortis pro la sama kauzo : il esis granda fumanto e mortis pro simila kancero.
E, subite, me memoras ke me konocis multa homi qui mortis tro frue evanta kinadek o komence di lia sisadek yari pro la sama kauzi : tro fumar e pose sukombar a kancero.
Certe, on povas havar vivo tote prudenta ne facir eceso, ne fumir e tamen mortar tro frue pro kancero (od altra motivo), ma ico esas klare min ofta. Opozite, kuzulo di mea patro, qua havis grava sanesala problemi, tamen restauresis bone e la mediki dicis a lu, ke ico debesas a la fakto ke il ne multe drinkis alkoholaji e ne fumis. Il nun evas preske 90 yari.
Quon opinionar pri co ? Til nun, me kredis ke la propagando kontre la tabako esas exajerita e ke esas altra plagi qui esas kombatota prioresale. Nun, me chanjis mea vidpunto e me opinionas ke la semblante histeriika kampanio kontre-tabaka esas tro timida e ke on devus facar aranjuri multe plu severa ed efikiva kontre la tabako-fumado e la fumanti.
Notinde, ke lua ex-spozino esas grave malada pro la sama motivo...

mardi 4 décembre 2012

LA RELIGIO HINDUISTA

La hinduismo esas religio sen konocata fondero e sen profeto. Ol esas anke sinkretismo di tre multanombra kulti aborijena. Ol developesis ed elaboresis dum plura yarmili. La hinduisti sucesis konceptar tre alta teologio e filozofio en perfekta toleremeso (pro ke lia religio ne esis strete monoteista e povis aceptar plura aspekti dil realeso). Ita toleremeso posibligis a li pensar e serchar sen blokusesar mentale per la timo konsideresar kom "hereziani"e minacesar finar lia kompatinda vivi en la flami di rogo. Chasado kontre sorcisti anke ne eventis en la hinduista mondo. Dume, la hinduisti ultree elaboris okultismo ed esoterismo qui posibligis a li rezistar kontre lia adversi. Itaque, malgre la ataki dil moderneso, la hinduismo mantenesas bone e ne tro sufras pro la evoluciono dil mondo, diferante de la monoteista religii, qui pro la fakto esar monoteista, esas totalitera e ne povas esar tolerema, nam oli aceptas nur un vereso e ne povas aceptar to quon li konsideras kom mentio pro timo ne plus esar kredebla. Ma tala fanatikeso febligas o perdigas la fido che multa homi, nam a kulturoza persono esas evidenta la fakto ke la realeso esas multe plu nuancoza kam simplacha vereso tro energioze asertita.
La krizi dil religii esas min akuta che la hinduisti kam che la monoteista religii. Precipue por reaktar a la minacanta evoluciono dil mondo, la islamo defensas su per retroirar a lua maxim originala tradicioni e divenas extremista. Ico povus abutar a nova mondo-milito di qua nulu povas previdar la rezulto.
Malgre lua defekti (nulo e nulu esas perfekta) la hinduismo esas plu kalma e pacema e kontentiganta ye filozofiala vidpunto, pluse, forsan, lu povus ofrar, future, alternativa kredo a la homi bezonanta spiritaleso ma repugnata dal tro kombatema e stretamenta religii monoteista e perdinta la fido ye oli.

lundi 3 décembre 2012

PYGMALION E GALATEA

PYGMALION E GALATEA (Greka mitologio)

En Chipro yuna skultisto talentoza, nomata Pygmalion, esis absolute hominodianta pro ke :

Il odiis la defekti per qui la naturo plenigabis la mulieri,

konseque il rezolvabis nulatempe spozeskar. Lua arto esis suficanta a lu, ilu pensis. Ma kom ulaspeca defio il entraprezis skultar statuo ideala e perfekta di muliero.
Danke sorgoza laboro, il sucesis krear ivora statuo qua divenis artala verko belega e delikata. Ma il ne ja esis kontenta. Dio pos dio, ilu laboris ol e sub lua habila fingri ol divenis sempre plu bela. Ne esis muliero povanta rivalesar ad ol. Kande la verko esis tote perfekta lua kreero subisis stranja fato : il amoreskis profunde, pasionoze por la verko naskinta de lua fingri tante ol semblis vivanta e similesanta homala karno.
Ma quik de ta tempo la mulieri quin il tante desprizabis havis lia revancho. Il esis desesperante afliktita pro la fakto ke ica statua muliero ne povis respondar a lua sentimenti nek a lua karezi. Il amoris objekto senviva ed il esis tilextreme desfelica.
Ita pasiono stranja ne restis nesavata dum longa tempo dal deino pri Amoro. Aphroditè interesesis pri ta sentimento quan el ne renkontris ofte, e pri ta amoranto novaspeca, ed el rezolvis helpar un yunulo qua povis esar samatempe amoroza e tamen tote nekustumala.
Di Aphroditè la festo, quale debesas, esis aparte celebrata en Chipro, l'insulo qua aceptabis la deino pos elua nasko ek la spumo. Omna nesucesoza amoranti venis a ca ceremonio por suplikar la Nemortivino. Inter li esis, tote kompreneble, anke Pygmalion. Il pregis la deino renkontrigar da il yunino similesante la statuo. Ma Aphroditè savis to quon lu deziris reale e por indikar ke el aceptis favoroze lua prego, el posibligis ke trifoye acensis en l'aero la flamo lumoza ed ardoroza dil altaro avan qua il stacis.
Retroveninta adheme la statuo divenis vivanta sub lua kisi e karezi.
Aphroditè honorizis lia mariajo per lua asisto ad ol. Pose, ni savas ke Pygmalion nomizis la yuna muliero Galatea e la preferata civito di Aphroditè nomizesis segun la nomo di lia filiulo Paphos.

mercredi 17 octobre 2012

LA TENTAKULI DIL IMPERIO

 Recente, me iris a Paris por vizitar la quartero di mea anciena laboreyo, flanar ibe ed efektigar kompri. Ica quartero jacas en la sepesma distrikto di Paris, olqua esas eleganta quartero habitata da pekunioza homi ed ube trovesas plura ambasaderii. Mea laboreyo stacis anke nefore de la monumento di le "Invalides" ube jacas la tombeyo di Napoléon.

Tamen pro ke multa administrerii (ed anke olta ube me laboris) mustis departar pro la tro alta lokaco-preci, me expektis ke la quartero esus plu trista e min vivoza. Lo esas la kontreajo quo eventis, nome la ibea stradi esas plu vivoza, animita ed eleganta kam iragatempe antee. Evidente la ekonomiala krizo ne frapas egale e samamaniere omna homi.

Pos vizitir butiko pri produkturi natural ed ekologial ube me kompris kelka vari, me flanis ed intencis irar a teo-salono. Regretinde, la teo-salono spacoza ed agreabla ube me intencis irar ne plus existis. Me deploris ico, nam la kuki ibe esis delicoza e me prizis gustar oli dum drinketar bonqualesal teo o kafeo. Do, me iris kelke plu fore ad altra teo-salono, mikra, ma ube on povis savurar saporoza dolcaji kun drinkajo. Me astonesis konstatar italoke ke esis nur poka klienti qui kompris nutrivi e kuki e nule sideskis an tabli. Kontre ke olim me havis desfacilaji por trovar tablo libera, cafoye me esis sola e povis rapide obtenar lo komendita dum savurar tote quiete mea kuki e kafeo.

Ekirinte ca teo-salono, me videskis ulo quan me ne perceptabis til-lore, nome "Starbucks"-eyo jacanta ye apene kelka metri plu fore. Certe la "Starbucks"-eyi esas, kustumale, spacoza e komfortoza. Ibe on povas gustadar dolcaji e drinkaji en gastamika atmosfero dum havar la posibleso acesar la interreto danke kelka komputeri.

Ma me ne tro prizas la "Starbucks"-eyi. Nome la kuki e drinkaji trovebla hike esas to quon ni nomizas en la Franca patuazo "de la grosse cavalerie", t.e. rustika produkturi certe saporoza ma ne fitanta por delikata personi deziranta obtenar ulo rafinita e de alta qualeso. "Starbucks"-eyi esas la simbolo dil Usana Imperio, qua quale polpo extensas lua tentakuli a la tota mondo. Ol esas la similajo a "McDonalds", olqua ye la domeno dil restorerio por rapida repasti esas reprezentanto dil Usana koquarto totamonde. Amba "Starbucks" e "McDonalds" esas sucesoza ambasadisti dil Usana vivomaniero extensesanta a la vasala Stati dil Usana Imperio e vizanta konquestar la tota mondo e nia omna samplanetani enkadre di la globaligo.

Me ne reprochas a la Usani lia rustikeso, nam li esas tre yuna populo e ne havas anciena, richa e rafinita kulturo e civilizuro dop su. Ma me tote ne prizas ke li volas impozar ica rustikeso a nia tota planeto, dum aplastar omna konkurencanti e refuzar la diverseso. Men tre chagrenigas ico e me povas nur esperar ke ico ne duros poreterne.

mardi 11 septembre 2012

TAJ MAHAL E PENSI PRI TURISMO

 Recente, la Europana kanalo televizional ARTE brodkastis emiso pri la historio di Proxima-Oriento e di India. Montresis la unika splendidajo quan onu nomizas la Taj Mahal e qua forsan esas la maxim bel edifico di la tota mondo. Multa yari ante nun me efektigis turismal voyajo ad India e me havis l'okaziono spektar la marvelo qua esas la Taj Mahal. On impresesas profunde per vidar ed admirar ol. Ni vizitis ol en lua internajo anke ed ico produktis mem plu forta admiro pri la vidajo e la extraordinara laboro di la lora arkitekti e mestieristi ibala. La Taj Mahal esas nekredebla luxoza e pompoza juvelo arkitektural ed esas parto di la heredajo di la homaro. Tamen, ni apene ekirabis ol, ke siorino kredanta esar tre inteligenta dicis a ni : "Ico esas ja splendida, ma me havas mem plu bona memorajo di voyajo en Egiptia ube me vidis la Piramidi e la Sfinxo. Ita monumenti esas plu bela kam la Taj Mahal". El esis forsan justa, forsan ne, ma pro quo ita megero injeniis volar fushar nia plezuro ? El povabus adminime vartar til la sequanta dio por expresar lua sentimenti.  Ulon simila me travivis kelka yari pose dum vizitar la admirinde belega e turismal urbo Pezenas ye stilo Renesanca e baroka en Languedocia. Lore, ni esis apene en la interurba autobuso por retroirar a nia gasteyo kande ulu qua kredis esar interesanta dicis savoze : "Yes, Pezenas esas agreabla urbo, ma la urbi di nord-Italia esas mem plu bela e pleziva." Ankorefoye parolesis pri la sama kategorio de personi qui sive konciante sive pro stulteso injenias fushar la plezuro di altra personi.
Kande, onu voyajas, lo esas plu bona ne komparar to quon altri admiras ad ulo altra mem kande on kredas ke on esas justa. Omna artaji e belaji esas ulo aparta qua ne povas komparesar ad altraji. Singla ento, peizajo od objekto esas unika e lo esas tote vana opozigar lu a similaji o diferaji.

Posted by Picasa

dimanche 12 août 2012

REVO, IDEOLOGIO E LINGUO

 Multa adepti di la L.I. questionas su quale difuzar nia linguo komuna. Ma li ipsa ne agas sencoze. Nome, kande linguo esas artificala e ne parolata en la singladia uzado, nek posedas jurnalaro, la maxim bona maniero vivigar ol esas la literaturo. E, kompreneble, ico implikas ke on komprez libri redaktita en la L.I. Regretinde la L.I.-ani (di la Delegaciono) ne esas literaturema e ne kompras mem chipa libreti. La rezulto esas ke la personi qui esus kapabla tradukar interesiva verki di lingui nacional esas senkurajigita e produktas nulo. Ico esas diablatra cirklo, nam se onu ne havas literaturo, on havas nulo por propozar ad eventuala interesati ; e la linguo ne povas difuzesar nek developesar. Ofte la adepti di le diversa L.I. preferas diskutar che la interreto pri linguala punti, pri dicionarii, pri komputatori e pri nulo altra. Tale le L.I. esas nur ludili por poligloti ed havas nula chanco divenar konocata da vasta publiko.
Quon on devus agar ?
Kande tu lernas stranjera linguo, lo esas ofte pro ke tu esperas havar profito od avantajo per savar ol. La suceso di la Angla patuazo nunepoke ne havas altra origino pro la potenteso e richeso di Usa. Od anke pro ke tu volas lernar la linguo di stranjera lando en qua tu instalesas. En altra kazi, tu lernas altra linguo pro ke ol plezas aparte a tu e revigas tu pri altra mondo-imajo danke i.a. lua literaturo. Ma semblas ke ico nur tre poke koncernas la adepti di le L.I. La altra maniero revar, min naiva, esas la ideologio. Kande la cionisti ekmigris a la lando, qua lore esis ankore Palestina, li povabus parolar la "yiddish"-a linguo qua esis la maxim difuzita inter li. Ma pro ideologio e fiereso nacional, li selektis rivivigar la linguo di lia lontana ancestri Hebrea pro ke la "yiddish"-a esis la linguo dil exileyo e ne povis fitar bone kun lia revo e kun Proxima-Oriento. En sud-Francia kelka personi probas rivivigar la ja multaloke mortinta Ocitana linguo. Li dezirus ke la yuni parolez inter su la Ocitana e docez ol a lia filii. Ma por apogar ita revo, li devas havar fiereso Ocitana e tale li revas pri lando Ocitan. Kelka de li (tre poka) esas nedependantista, ma la plu multi saciesas per esar autonomisti. E li havas literatureto qua akuzas la "kolonialismo" di la Franca stato konquestinta Ocitania lor la krucmilito kontre la Kataristi dum la XIIIma yarcento. Ita konquesto, li opinionas, destruktis la civilizo Ocitana e la povo di la Franca stato desaparigis la linguo. Nun li volas kontestar ica situeso per rinaskigar e rivivigar la Ocitana idiomo.
Do, por linguo deziranta divenor la komuna linguo di nia samplanetani, pro ke ne povas esar bazo teritorial, on devas havar la susteno di ideologio internacionalista. La granda religii monoteista povus esar tala, ma li ja havas lia sakra lingui : la Hebrea por la Hebrei, la Araba por la Mohamedani, la Latina por la Romana katoliki e diversa idiomi nacional por la altra religii Kristana.
Lore, komence di la XXma yarcento, la socialismo e ,pose, la komunismo esis la granda ideologii qui pleis ita rolo. Esperanto ed Ido havis forta "laborista" movado qua esperis la vinko dil proletariaro en la tota mondo e lua komuna linguo auxiliar esus la preferita idiomo di ca movadani.
Regretinde (de ca vidpunto), ne eventis tale ed ita ideologii kolapsis. En la lando ube la komunismo mantenesis danke ekonomial reformi (Chinia) la oficala ideologio esar nun nur rituo ed ita lando adoptas vivo-maniero sempre plu kapitalista. Anke la Chiniani, qui olim esis tre favoroza a la ideo di L.I. divenas sempre plu nacionalista e semblas ke li volas nun difuzar lia propra patuazo prefere kam altra idiomo, mem neutra ed artifical.
Ergo, restas la revo ed on devas pensar pri la ekologiista medii, olqui esas alternativa medii e povus volunte aceptar Linguo Internaciona kom alternativa idiomo a la dominaco internaciona di la Angla. Ma ico semblas esar frajila, nam la Espisti ne sucesis ganar, til nun, multa adepti en ita medii (forsan li facis male lia reklamo). Restas anke la medio dil vakanco-klubi ube en lia vakanco-vilaji onu parolas multega lingui ed ube komuna linguo neutra e facile lernebla povus havar ula suceso. Tante plu ke ol esus la linguo di revo-vakanco. On povus sempre probar. Qua povas presavar la rezulto di tala entraprezo ? Ol esus forsan sucesoza...

Posted by Picasa

lundi 16 juillet 2012

GERMANIA TRADICIONAL

 Quale multa homi qui savas la Germana, me sempre astonesas ke la yuna generacioni Germana savas preske nulo pri la historio di lia lando e pri lua kulturo tradicional. Ho yes ! La nazismo facis ibe granda destrukturi e sordidigis la Germana pasinta epoki per anexar oli a su.
Ma la tempo pasis e nun devabus advenir l'epoko kande la nuna Germani rekuperas lia historio e la kulturo di lia patrio.
Ibe, me devas remarkar du kozi : unlatere esas la grand amaso de Germani qui ignoras o volas ignorar lia historio pro ke li timas ke ol esas asociita a la nazismo e li preferas vivar nur dum la nuna tempo ed esar Usanigita grandaskale (mem linguale, nam la Germani ne defensas lia idiomo kontre la Anglaji) ; e li savas, por tale dicar, nulo pri lia propra Germaneso. Altra-latere esas la nacionalisti. Li esas mikra minoritato (diferante de la tempo ante la Duesma Mondomilito). Opozite a la kustumala Germani nuntempa, li konocas segun semblo bone lia tradicioni e fieresas pri oli. Ma li esas nacionalisti segun Mez-Europana maniero ed admiras precipue Bismarck, la militisti, Adolfus Hitler e konservas deziri pri milito e revanchi. Li esas to quon la cetera Germani nomizas la "ewig-gestrigen", t.e. homi qui vivas mentale en pasinta tempo ed esas nekapabla intelektar ke la mondo e Germania ipsa multe chanjis e, ke, cetere, la homi, qui, olim havis la sama revi kam li, duktis Germania ed Europa a katastrofo di qua ni hodie ankore pagas tre chere la konsequi.
Kad existas altra Germani ? Me serchis dum longa tempo, e me fine trovis. Ita altra Germani esas la monarkiisti. Ne omna monarkiisti, nam kelka de li esas en la rangi dil blinda nacionalisti ed "ewig-gestrige". Ma la plu multa de li esas homi qui fieresas esar Germani, konocas bone lia historio e tradicioni e samatempe esas mentale apertita a la mondo, e, quankam ico povas semblar stranja che monarkiisti, bone koncias pri la realesi dil hodiea mondo. Li havas nula simpatio a la nazismo qua tante nocis Germania e sordidigis lua imajo en la mondo e li esas patrioti (li amas lia patrio, ma sen odiar o desestimar le altra) e nule nacionalisti. Regretinde, on devas serchar multe ante trovar oli, e li ne esas grandanombra. Ma li esas un de la esperi quin Germania povas havar por afrontar la futuro dum mantenar ne-fanatike e ne-exajerite lua tradicioni e kulturo tradicional, qui posibligas ad ol existar e permanar.

Posted by Picasa

jeudi 21 juin 2012

STARGATE - PORDO DIL STELI - PORDO DIL TEMPI

La plu multa homi konocas la nomo dil serio famoza STARGATE (La Pordo dil steli), nome ol aludas ulaspeca misterioza pordo qua posibligas transirar ad altra universi ed ad altra galaxii sen entraprezar danjerozega e neposibla voyajo per vehilo funcionanta ye viteso inferiora ad olta di la lumo. La heroi di ta serio travivas nekredebla eventi en diversa planeti, mondi ed universi. Kad ico esas nur cienco-fiktivajo ed utopiajo ? Un de mea amiki, qua esas framasono e savas tre multa kozi, dicis a me recente ke tala pordi existas reale surtere, e, ke un de oli esas en Irak (to quo esus un de la motivi por la Usani invadar ita desfortunoza lando). Ma, versimile, til nun nulu esis kapabla utiligar ita pordi.
Nihilominus* existus forsan mem plu interesiva posibleso (ico esas mea propra supozo), nome ke esez pordi dil tempo, t.e. pordi simila a STARGATE, ma qui posibligus transirar ad altra tempi. Ico ne esas plu utopiatra kam la pordo dil steli, nome, quankam til nun la ciencisti ne opinionas ke esas realigebla voyaji tra la tempo (retroe ed adavane), on raportas kelkafoye stranja fakti ed historii.
En 1925, yuna studento Franca en Paris, qua promenis en la gardeni di la palaco Luxembourg, invitesis da afabla evoza viro vizitar lu e lua familio en proxima quartero di Paris. La yunulo aceptis. Ibe la homi pleis diversa muzik-instrumenti e la studento pasis tre agrebla instanti. Nur un kozo esis stranja, nome la homi vestizesis segun modo tre anciena ed oldacha. Ma pro ke lu esis polita il dicis nulo. Kande ica vesper-kunveno finabis e ke lu esis retrovenanta adheme, il konstatis ke il obliviabis la klefo di sua apartamento che lua hosto. Il retroiris a la domo di ca laste dicita e, subite, il ne plu rikonocis ol. Vicee la domo esis preske ruinajo, e nulu apertis a lu la pordo kande il sonigis la klosho e lu ne plus povis enirar. Pro desespero il avertis la policani ed on dicis a lu ke ica domo esas abandonita depos plura yardeki e ke la anciena proprietanti esas mortinta depos longa tempo. Ma pro kompato a la studento e kuriozeso, li forsis la pordo e...li trovis la klefo dil apartamento dil yunulo. Tote rustigita. E, pos serchado, evidenteskis ke la personi pri qui la yuna viro parolis, vivabis vere ye aproxime 1845, ma li esis mortinta depos longa tempo. Ica afero, lore, divenis sensaciona informo, komentita en la tota mondo. La famoza ciencisto Einstein interesesis pri ol ed asertis ke ca yunulo mispazis sur eskalero dil tempo. Ma ico ne explikis multe ca fakto, qua restis misterio...
Mem plu stranja historio raportesas da kronikisti : dum la tempo dil Imperio Romana lor imperiestro Nero, stranjero ofris al imperiestro gobleto, olqua facesis ek materio simila a vitro, ma multe plu flexebla e qua ne povis ruptesar. La imperiestro tormentigis lu e la nekonocato, ante mortigesar, konfesis ke il venas de tre fora tempo en la futuro kande la Imperio Romana ne plus existos depos longa tempo. Notinde, ke, recente, Franca ciencoza exploranti sucesis krear tala matiero, olqua kelka yari pos nun, segun versimileso, esos tre difuzita.
Se vere tala pordi tempala existas, forsan oli utiliges(i)(o)s plurafoye en la Antiqua Epoko. Ico povus explikar la astoniva savi quin anciena civilizuri posedis. On trovas eki, posible, pri co en le "Veda" (sakra skriburi di India) ube deskriptesas armi qui similesas la kapableso di atomal bombi. En antiqua Egiptia esas anke stranjaji koncernanta la piramidi ed on trovis anke "artefact"-i qui tre similesas moderna avioni.
Forsan, homi dil futuro, esas ja inter ni. Forsan li utiligis pordi dil tempi, forsan ne. Omnakaze, on povas revar, e, la pordi dil tempi nule esas plu absurda kam la pordi dil steli. La mastri dil tempo modifikis, posible, plurafoye la historio di la homaro...

vendredi 11 mai 2012

MITOLOGII

 La mitologii esas tre vasta temo. Kad oli relatas ad irga realeso ? Od esas nur la frukto dil homala imaginado por probar explikar la mondo ? Esas notinda, tamen, ke la monoteista religii adportas nulo plu konkreta e logikoze komprenebla kam la mitologii.
Plura yarmili ante nun, por explikar la mondo, la homi, qui ne posedis cienco, koaktesis explikar la mondo per mitologii pri dei, giganti, monstri edc. Ita expliki esis kontentiganta por la simpla homi di lore. Pose, (me pensas pri klasika Grekia) kande onu deskovrabis cienci fundamentizita sur la raciono, la mitologii divenis nekredebla ed ico produktis krizo pri la fido. Ed anke civilizo-krizo, nam civilizo apogas su sur lua nemateriala valori qui esas lua anmo. La fido-krizo dil fino di la Antiqua Epoko kontributis vinkigar la Kristanismo e nihiligis l'anciena civilizuro pagana di Ocidento. Ne esas bona kande socio renuncas pri lua tradicionala ritui sen remplasar li per ulo simila. Ocidento, nunatempe, tre minacesas per krulo komparebla a la lore eventinta.
Me skribis ke, olim, la anciena mitologii remplasis la cienco pro ke onu ne savis ulo plu bona. Ma, me questionas me kad ico esis tante mala ? Plu bona, generale, esas ula expliko kam nula. E forsan la homala intuico posibligis perceptar kozi quin la pura raciono ne esas kapabla agnoskar ma qui existas reale, quankam altramaniere kam ico dicesas per la mito. La mito esas nur klefo di enigmato quan ni devas divinar e solvar. E, kelkafoye, la rezulto povas esar remarkinda.
Me ne esas certa ke nia nuna cienco - tro logikoza e racionoza - esas la maxim bona moyeno expresar la realeso. La mondo esas tro komplexa e misterioza por explikesar per la nura logiko homala dependanta de nia defektoza e lakunoza sensi. Forsan, uladie ula nova formo di savo igos obsoleta olta quan ni utiligas depos la klasika tempo di Grekia e la hodiea cienco semblos a la futura homi tam stranja e ridinda kam esas a ni la miti anciena di antiqua e neracionoza civilizuri.
Posted by Picasa

dimanche 15 avril 2012

NAUFRAJO DIL TITANIC (CENTESMA ANIVERSARIO HODIE)

Cent yari ante nun eventis la katastrofo qua esis la naufrajo dil Titanic. Tillore la Ocidentani esis fiera pri lia teknologio e pri lua senfina progreso. Ma subite la katastrofo dil Titanic kolizioninta kun glacio-monto konciigis da li ke la naturo restas plu forta kam la homala teknologio e savo. Kelka personi nun dicas ke ica katastrofo markizis l'iro en la XXma yarcento historial, du yari ante l'erupto di la unesma mondo-milito. Forsan, quankam ico semblas a me esar riskoza aserto. La naufrajo dil Titanic, tamen, debesas parte a la konkurenco teknologial inter Germania e Britania. Pro ke la Germani minacis superirar la Britaniani en multa domeni, precipue navala, lore la Britaniani por salvogardar lia reputeso konstruktigis sencese plu potenta ed apta navi. La Titanic esis la rezulto di ca konkurenco. Ol esis anke la simbolo dil superbeso ed aroganteso di la lore moderna teknikisti. La Linguo Internaciona di la Delegitaro ja existis tatempe e bela poemo pri ca temo redaktesis da S. LILJEDAHL (1912)

"TITANIC"

En la kolda nokto longa silencoza,
super l'oceano kalma marveloza
flugas la fiera navo di la mondo.
On festenas, dansas en flirtanta rondo,
nulu pensas a dizastro, nam ne ventas,
ma subite tremon gigantal on sentas.
Quo eventis ? omni klamas, ne savanta
ke Titanic ja recevis shoko mortiganta.
Helpez, helpez, esas lua vorti lasta
per elektra radii en la spaco vasta.
Malgre to nur kelka centi de la mili
povas evitar la morto per salvili.
Harda fato tiras spozo de spozino,
kindi de gepatri, frato de fratino.
Multi, qui nultempe a sa Deo venis,
nun suplikas Il, qua donis e qua prenis.
E "Plu proxim Deo" la muziko sonas,
dum ke la giganto en la ondi dronas.
Ube esas tua povo nun, homaro,
ye kombato en la sino di la maro ?
Ti qui ja salvesis fore quik duktesas
e la krii dal mortanti lente cesas.
Ho, Titanic, granda radioz titano,
tale desaparis tu en l'oceano !

Por akompanar ica poemo, yen la kantiko kantata lor la naufrajo dil Titanic :

http://www.youtube.com/watch?v=EQrTdxb962Q



Posted by Picasa

lundi 19 mars 2012

KUKI E MEMORAJO PRI METZ

Hiere, me havis sat longa babilado interretal che "facebook" kun kelka Idisti. Un de li esis Prusiano, probable ironta balde instalar su pro profesionala motivi ad est-Francia, nefore de la Germana frontiero. Me parolis lore a lu pri la urbo Metz quan me kelke konocas pro ke me pasis mea infanteso e puereso ibe. Ita Lotringiana urbo, on povas dicar lo, esas France-parolanta Prusiana urbo. Nome dum la tempo inter 1871 e 1918, ol esis anexita da Germania e la Germani qui instalesis en ita loko esis ofte Prusiana funcioneri. Li markizis profunde la arkitekturo di ca urbo ed edukis la Metzani segun Prusiana maniero, tote sucesoze. Quankam la Metzani, nun, ne plus savas parolar la Germana, lia mentaleso restas profunde olda Germana e Prusiana, kontre ke la Germani ipsa riedukesis dal Usani pos la Duesma Mondomilito e tote ne plus havas tala mento. Me memoras ke dum mea frua yuneso, esis ankore multa Germani naskinta en Metz ante la Unesma Mondomilito e qui restabis ibe. Mea matro, qua esis sud-Francino, ne tro prizis li, ma li esis quieta e pacema homi ed omnakaze on povis nur kunvivar. Dum la pasinta somero, me vizitis kuzino en Metz e pro ke me heredis la gurmandeso di mea matro, ni iris a teo-salono ube vendesis kuki fabrikita da, asertite, ulu qua havis la titulo di maxim bona mestieristo di Francia. La kuki aspektis tre bela ed apetitigiva, ma kande me manjis li, ico esis hororajo ! li esis nule saporoza ma dessaporoza e plu salizita kam sukrizita. Me memoris lore, ke dum mea puereso, mea matro ofte plendis pri la fakto ke la kuki en Metz esas tre bela ma nulamaniere delicoza. Mea patro parolis pri co a lua kolegi ed un de li, qua probable esis de Germana origino, indikis a lu teo-salono frequentata da olda Germani ed ube on povis manjar bonqualesala kuki segun Germana maniero. Mea matro kuriozigita iris adibe e duktis me kun elu. Fakte, lo esis agreabla teo-salono ube charmiva ed afabla oldini parolis Germane ed ube la drinko-chokolado esis delicoza e la kuki vere saporoza.
Hodie, l'omna olda Germani mortis e lia teo-saloni desaparis kun li. Me pensis pri lo, pasinta-yare, kande me esis kun mea kuzino en teo-salono Metzana. Ibe esis kelka Germani, nam la turisti Germana nunepoke esas tre nombroza en ca urbo e la Germani, kustumale, tre prizas la kuki. Forsan on povus invitar Germana kukifisti por instalar su adibe ed apertar teo-saloni Germana-maniere por rivivigar la bona anciena tempo...


Posted by Picasa

mardi 6 mars 2012

LA PREDIKI DIL BUDDHO

[ Singlafoye kande me frapesas per trauro, me pensas pri la Buddhista doktrino, olqua esas la maxim racionoza e la maxim kredebla doktrino religiala. La transpaso recenta di nia amiko Manfred Magin instigis me itere lektar Buddhista texti. Yen sube texto pri India qua raportas la vivo dil Buddho e lua prediki pos lua lumizo.]

Pos lua lumizo, eventinta kande lu evis triadek-e-kin yari , la Buddho trairis nord-India dum mi-yarcento, dum docar la voyo di la Mezo a nombro kreskanta de dicipuli, ma per imperar ilti nulatempe idoligar lu. Il predikis la neceseso dil veko spiritala, la fino dil sufro e di la nesavo, per asertar ke ita voyo esis l'unika por atingar la suprega skopo.
La docaji dil Buddho esis plu logikoza kam dogmatal ; il kurajigis lua dicipuli deskovrar solvuri fundamentizita sur lia propra experienci. Il desaprobis la sistemo dil kasti e la rolo dil bramani. La Dhammapada (poemo en la Pali-a linguo traktante pri la docado) atribuas a lu ica parolo : "Viro ne divenas bramano per la longeso di lua hararo, per lua familio o per lua nasko. La viro en qua rezidas la vereso e la santeso, e quan la joyo plenigas, tala esas la bramano." Se la Buddho ne veneracis la dei, il ne kritikis lia kulto - ma il pozis en questiono omna fido qua ne duktus a la fino dil sufro.
La Buddho pronuncis lua unesma prediko - la "unesma turo di la Roto di la Lego" - a la kin asketi kun qui il fastabis en la Parko dil cervini, en Sarnath, proxim Varanasi. Ica prediko su apogas sur la Quar Nobla Veraji : la vivo esas radikizita en la sufro (duhkha) ; la sufro naskas de la deziro (tanhâ) di povo, di feliceso e di longa vivo ; eliminar ica deziro lo esas irar ek la sufro ed acesar la nirvâna ; por desaparigar ica deziro, oportas surirar la Okopla Voyo.
Duhkha, tradukita kustumale per sufro, konciigas pri la nepermano e la neperfekteso. La vivo esas duhkha, pro la "tri signi di la nepermano" : oldeso, maladeso e morto. Ni sufras pro ke ni serchas la permano, ma la Buddho docas ke nulo esas permananta. La vivo ne esas per su ipsa valo de lakrimi, ma lua nepermano igas olu neperfekta en nia ment-okuli.
La radiko dil deziro esas avidyâ, t.e. nia erora koncepto pri la naturo dil realeso. La Buddho proklamas la doktrino dil anatta (ne-ego), olqua refuzas kredar l'existo di permananta anmo od ego. Agante tale, il refutas l'aserto fundamental di la spiritaleso Indiana di lua tempo. : nome l'existo di Meo profunda, o Suo (âtman) fine identa a la Principo absoluta (brahman). La Buddho indikas l'identigo al ego kom la kauzo di la sufro homal. Lua docaji ofras, per la voyo dil meditado, metodi praktikal por liberigar su del iluziono dil meo.

Sube esas un de lua maxim famoza prediki

LA PREDIKO DIL FLORO
La "Prediko dil Floro" forte influis la zena Buddhismo. Kande on questionis lu por definar la spiritala Veko, la Buddho restis tacanta e prenis simple floro. La vorti, segun lua docado, indikas objekti od idei qui esas familiara a ni. La vereso e la spiritala Veko esas, koncerne li, trans nia kapableso intelektar.

::::-::::



Posted by Picasa

vendredi 10 février 2012

DEO SALVEZ LA REJINO !







Posted by PicasaRecente mea royalista jurnalo publikigis artiklo pri la diamanta jubileo di Rejino Elizabeth II, yen sube probo di tradukuro dil aludita texto.




La moderna snoba e superba homi famoza povas renuncar. Elu esas la persono maxim fotografita en la mondo : Elizabeth II, evo 85 yari, "the Queen". El travivis multa malaji e le "annus horribilis" kun granda flegmo, "never complain, never explain". Kom maxim anciena kronizita persono di Europa, el travivis la Duesma Mondo-Milito, asistis la dissolvo dil Imperio Britanian e konocis 12 Chefa ministri. Elu, ja ipsa, esas institucuro. Plu bone, el inkarnacas la "karaktero nacional" super la partisi.





La lundio 6ma di februaro markizas la sisadekesma aniversario dil morto di George VI (quan ni konocas plu bone danke la belega filmo kun Colin Firth La diskurso di rejo) e l'aceso al trono di lua filiino Elizabeth, kronizita dum la yaro pos ilua morto. Rejino Elizabeth tre chika, vestizita per mantelo beja e per chapelo di la sama koloro, sequata da elua spozulo Princo Philip, duko de Edinburgh, surhavanta mantelo kamelea, afrontis la nivo sundie por irar a la kirko ube infanti e pueri vartis el kun flor-buketi. Elu rezidas duminstante en elua proprietajo di Sandringham ube la misterioza kadavro di yuna Lituanianino trovesis sur elua posedata sulo ye la fino di pasinta decembro. Ni ne obliviez ke ni esas en Anglia inter "scones", "tea-time" e mortigi en gardeno segun Angla stilo.


Kin monati de celebri


Esos kin monati de ceremonii por celebrar sisadek yari de regno : Unionita Rejio memorigas de februaro til junio la diamanta jubileo di Elizabeth II kun la pompo propra a le Windsor, mem se la koncernatino, ye la somito di elua glorio, rekomendas triumfo modesta dum ica tempo di severeso ekonomial.

La konsilanti dil palaco Buckingham insistas. La suverenino volas sparigar de la imposto-paganti "spensi extravaganta". La Chefa ministro David Cameron relativigas fakturo qua, asertite, esas "9.000-ople infra ad olta dil Olimpiala Ludi" di London olqui eventos dum julio-agosto. Pri Camilla, la spozino di Princo Karolus (Charles), el substrekizas "la gusto simpla" di la rejino kande el sugestas la kreo di recepto por igar nemortiva ita evento. Tale imitante la famoza coronation chicken ("hanyuno dil sakrigo") inventita en 1953.

Siniorino Rejino komencos elua unesma reprezento-semano dum vizitar la mezepokal urbeto King's Lynn e skolo por infanti en la komtio Norfolk. "Ico esas kozi quin elu ne plus devus agar ye elua evo", komentis princo Harry por plu bone substrekizar la devo-sentimento di ilua avino.

La programo dil festi iros kreskante, palisizita per ceremonii, expozi, kavalkadi honore a suverenino atinginte la zenito di elua populareso. Le 20% de nereduktebla republikani ne eroras prie, kande li kritikas la institucuro "kustoza e kontre-demokratia" dum evitar atakar lua inkarnaco.

La mariajo per mondoviziono di Kate Middleton e di princo William, duesma en la sucedo-ordino, finis, dum aprilo 2011, du yardeki "infamiganta" (1980-90) markizita per la aventurachi, exajerite montrita en la informili, dil filii di la rejino.

La granda instanti di ca regno ekvokesos dal suverenino ipsa lor diskuro solena che la parlamento ye la 20ma di marto, pose, lor spektaklo kavalkal en la kastelo Windsor dum la mezo dil monato mayo. La historiala rikonstituco surcenigos aproxime 500 kavali - marwari di Jaipur, pursangi di Oman, Amerikana mustangi - e 900 figuranti, inter li Maori-i, Inuiti, zulua militisti e mem kozaka kavalkanti.

Kad ico esos celebro di pasinta tempi ? La rejala cirkumanti judikis "kom tre malagusta" la komenti asertanta ke la rejino probable efektigabis dum oktobro 2011 elua lasta vizito sur lua Australiana lando dil mondo-extremajo.

Depose, princo Philip, evo 90 yari, esis viktimo di kordiika alarmo. Nihilominus*, il ferme intencas partoprenar "la turo dil jubileo" quan lua spozino entraprezos ye la komenco di marto, ma la diplasi limitizesis an la frontiero di Unionita Rejio. La cetera "rejali" komencante per la princi Karolus (Charles) e Guglielmus (William) komisesas esar le missi dominici di Elizabeth II en lua ex-kolonii e tra la mondo.

La precipua festi ajornesis - en l'espero di maximala sunozeso - til la longa semano-fino di la 2ma-5ma junio, dekretita kom festo-dii. En la programo esas la derby di Epsom, olqua esas la unika konkurso quan la kavali dil rejino ne sucesis ganar, ye la saturdio 2ma. Ye la morga dio, "Big lunch" asemblante milioni de regnati en la parki, drinkeyi e stradi dil rejio, e trairo dil fluvio Thames da mili de bateli omnaspeca e sequanta la batelo dil rejino. Ico montros spektaklo nevidita depos Charles II, samtempano dil Sun-Rejo. Ye lundio la 4ma di junio, 2012 fair-signali acendesos tra la mondo. Ye mardio la 5ma, meso de expreso di gratitudo havos loko en la katedralo Santa-Paulus, parkuro en karoso ed aparo dal rejino sur la balkono di Buckingham finos la festaro.

En la grandega turbo asemblita en 1897 por la diamanta jubileo di lua triesma avino Victoria, kaliko proklamis : "El esas la rejino dil rejini".

Rejino Elizabeth II, hodie qualifikata kom "trezoro nacional" da la Britaniana jurnalaro, abordas, pos multa tempesti, jubileo en kalma aquo. Dotizita per solida sanesala stando, el efektigas ankore multega obligi singlayare. Konocata pro afishar ridetanta ma nedivinebla maskilo, el expresas nur poke e mem nulatempe, elua vidpunto personal. Lua pasioni esas la kaval-kuri e lua kara hundi Corgi, el nulatempe esas plu komforte kam en la ruro o lua kastelo di Windsor.

"Hodie, kande on ekvokas "la Rejino", omna homi pensas pri Elizabeth. "Elu esas ulamaniere la rejino dil mondo, e ne nur en Unionita Rejio", komentas kun admiro un de lua biografiisti.

Elizabeth II esperas superirar en 2015, la rekordo de maxim longa vivo sur la trono, til nun ditenata da rejino Victoria.


(Artiklo da CAROLINE PARMENTIER publikigita en la jurnalo PRESENT)

dimanche 22 janvier 2012

LINGUI E RELIGII



Sempre me remarkis ke la lingui e la religii havas multo komuna e, ke, versimile lo ne esas hazarde se la Ekleziani esas la maxim savoza uzanti di la lingui ed anke granda tradukisti (pro profesionala neceseso). Precipue la sacerdoti esas remarkinda skriptisti en nia artificala idiomi, nome la interlingui e la religii (precipue monoteista) havas multo komuna.


Ico tre probable, nule esas hazardo, nam quale la monoteista religii, nia lingui internaciona volas esar universala e difuzesar a la tota mondo. E quale la interlingui la monoteista religii havas gramatiko (doktrino) nekonocata che la naturala religii (shamanismo, paganismo, hinduismo). Anke la monoteista religii (quale la interlingui) cherpas multo de lia doktrini de la preirinta religii (gramatiko e vorti) dum probar igar ita elementi plu bona. Forsan, per esar audacoza on povus dicar ke Esperanto reprezentas la Hebrea religio (lua patro esis ya Hebreo), Ido reprezentus la Kristanismo (lua patro de Beaufront esis fervoroza Kristano) ed Interlingua reprezentus la...Islamo. Ma, me dubitas kad ico esas tote justa, nam me ne kredas ke la fondinti di Interlingua esis Mohamedani (o lore vere celite), ed Interlingua ne semblas aparte prosperar en la landi di islamana religio. Forsan, lore, on povus aludar la Buddhismo, qua anke esas artificala idiomo religial, ma til nun onu ne savas kad esas multa adepti di Interlingua interesata pri la Buddhismo. Diferante kelka eminenta adepti di Ido esis fervoroza Buddhisti ed ita religio ankore reprezentesas en nia rangi e povus ibe riviveskar.


Ica omno pensigas da me, ke religio povus tote bone esar la kadro en qua nia Linguo Internaciona povus prosperar. Certe, la ja establisita granda religii ne interesesas pri olu pro ke li ja havas lia sakra idiomi. E.g. kande, olim, me propozis la Linguo Internaciona a Buddhisti, li replikis a me ke la sakra linguo dil Buddhismo quan li volas difuzar esas la Tibetana. Ico esas utopiatra, nam la Tibetana klasika dil Santa Libri Tibetana esas apene lernebla dal Ocidentani, kontre ke la Linguo Internaciona di la Delegitaro povus bone lernesar ed uzesar, ma mea propozo refuzesis kun granda desprizo.


Do, la solvo esus krear propra religiala sekto koaktanta lua adepti (od adminime konsilante a li tre forte) lernar la L.I. La Idisti a qui me parolis pri co, nule esis entuziasmoza pro ke la sekti havas mala reputeso. Tamen, me perceptas nur ita solvo per mea ment-okuli. Forsan uladie, lo necesa facesos, tante plu ke la Buddhismo (me pensas pri sekto Buddhista) esas tre tolerema religio ed aceptas la praktiko di altra religio (quale certena landi o regioni aceptas la bilinguismo). Do, sekto Buddhista propagante nia idiomo povus esar bazo solida por nia movado e prokurar a ni la adepti, quin ni nun indijas kruele...




===============================================================Posted by Picasa

mardi 10 janvier 2012

DETEKTIV-ROMANO CHE LA FAMILIO REJAL DI ANGLIA (SEQUO)

°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
LA KADAVRO TROVATA EN LA GARDENO DIL REJINO ESIS OLTA DI YUNA LATVIANINO

La polico Britaniana revelis, dum la sundio pasinta, ke la yunino trovata kom mortinta ye la 1-ma di januaro che la proprietajo rejal di Sandringham esis Latvianino evanta 17 yari, Alisa Dmitrijeva, deklarita kom desaparinta dum septembro pasinta e probable elu esis viktimo di mortigo.
La restaji kadavral di ca yunino deskovresis dum la jorno dil Nova Yaro da promenanto, di qua la hundo trovabis la aludita kadavro en bosko situita ye aproxime 1,5 kilometro de l'enireyo precipua dil kastelo di Sandringham, olqua esas proprietajo di rejino Elizabeth II en est-Anglia. La mediki legista havis granda desfacilaji por identigar ica kadavro. La policani savigis ke li analizabis traci fingral e extrakturi de DNA/ADN venanta de femuro.
Ica yuna Latvianino videsabis lastafoye ye la 31-ma di agosto pasinta en la urbo King's Lynn, proxima a Sandringham, ed elua desaparo raportesabis da membro di elua familio ye la 8-ma di septembro. Depose, lua prezenteso notizesis plurafoye, e la policani ofrabis premio po omna informo qua igabus posibla lokizar el.
La policani questionis la chas-gardisto di Sandringham, ilqua esas la jeranto di ca proprietajo rejal, ed altra personi qui laboras ibe. Ultree, li anke emisis plusa advoko ad omna personi apta furnisar informi pri ca afero.
La loko ube la kadavro deskovresis esas freque utiligata por chas-partii pri fazano, quin ofte partoprenas membri dil familio rejal. Elizabeth II aprecias aparte la proprietajo di Sandringham e lo esas ibe ke la familio dil rejino pasas tradicionale la Kristnasko-festo. Icayare, la dicita festo obskurigesis per la iro ad hospitalo dum plura dii, pro kirurgial kordio-interveno koncernanta princo Philip, evo 90 yari, spozulo dil rejino.
La misterio permanas e la enigmato ne ja solvesas...

(Tradukuro di artiklo publikigita en la jurnalo PRESENT)

°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°

vendredi 6 janvier 2012

DETEKTIV-ROMANO CHE LA FAMILIO REJAL DI ANGLIA

°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
[Me ne povis rezistar la tenteso tradukar artikleto pri mortigo facita che proprietajo dil familio rejal di Anglia.]

MORTIGO EN GARDENO ANGLA

- Ma ico ne esas irga gardeno. Mem la tre inventema Agatha Christie ne audacabus imaginar ita enigmato rejala. La kadavro di muliero deskovresis che la proprietajo dil rejino di Anglia ye la unesma dio dil Nova Yaro.
Che la domeno di Sandringham tre exakte, en Est-Anglia en Norfolk, ube la familio rejal sejornas tradicionale dum la festi di Kristnasko. "Ica kara anciena Sandringham", dicis la avulo dil rejino, George V, ita frazo aquiras tote aparta resonado en la cirkonstanci nuna.
Ye la matino dil 1ma di januaro, en la boski ankore tegita per la tradicionala e misterioza "fog", promenanto avertesis per la konduto di lua hundo. Ita laste dicita jus ekterigabis kadavro.
Sandringham House, vintro-palaco di Windsor, feudo rejal heredita de Edwardus VII, shirmas la ceni dil vivo privata di la Krono-familio dop olua briki reda. La duimo di ca domeno rejal kontenanta ok hektari lugesas a farmisti ed a kaval-edukerio. Mil personi, cirkume, laboras sur ica sulo. Lo cetera del domeno esas boskizita. La kadavro trovesis ye min kam du kilometri dil enireyo precipua di la kastelo.
La maxim famoza detektivi di Scotland Yard senfriste sendesis a la dicita loko. La viktimo esas muliero adulta di qua la kadavro restis surloke inter periodo durinta inter un e quar monati, segun la unesma konstati da la legisti.
"La asemblita elementi pensigas pri mortigo" konfirmis inspektisto Jes Fry, savigante ke la policani serchas eventuala ligili kun personi deklarita kom desaparinta o kun aferi nesolvita samatempe lokale e ye la nivelo nacional.
La familio rejal sejornis dum Kristnasko en Sandringham ube la rejino invitabis elua omna filii e nepoti. Princo Philip, spozulo di rejino Elizabeth, aceptita en hospitalo dum plura dii pos alarmo kordiika ye la 23ma di decembro (kad Sherlock Holmes konsiderabus ico kom ligilo ?) rajuntis la domeno ye la 27ma di decembro ed habitas ibe kun la rejino depos ita dio.
Pro quo ica kadavro esas che la proprietajo dil familio rejal di Anglia ? Qua ocidis ita persono ? A qua onu volas asumigar la responsiveso ? (ita enigmato esas digna de detektiv-romano da Agatha Christie NDLT). -

(Artiklo da CAROLINE PARMENTIER publikigita en la jurnalo PRESENT)

°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°