vendredi 30 décembre 2016

REJINO ELIZABETH II

De longa tempo, me esas royalisto, nam la dizastroza republiko di Francia, tote koruptita e deshonesta ne povas prizesar dal Franci qui amas lia lando. Certe, rejo ne esus koakte plu bona kam prezidanto dil republiko, ma adminime lu esus bone edukita e preparita por la rolo quan lu devus plear. En Francia la katastrofal F. Hollande esas la somito (o l'abismo) di grosiereso e baseso quan statestro povas esar. Il esas leda, despolita e mem rustikacha. Ed anke ne tre inteligenta (ma tre ruzoza), il reprezentas ecelante la stando lamentindacha ube Francia falis (irinta a la hundi - danke ilu - quale dicus nia amiki Britanian). Do, me kordiale deziras monarko, qua esus plu bona e plu reprezentinda persono. En Francia, instante, esas du pretendanti : un qua asertas esar Ludovikus XX e qua esas Hispano decendanto direta di rejo Ludovikus XIV (la Granda Rejo Franca dil XVIIma yarcento). Il havas trumpi por su, nam il esas yuna, aspektas bele e - punto tre importanta - esas bigota katoliko. Ma il havas negativa traiti, il ne sejornas sovente (ofte) en Francia, ne konocas vermente bone la lando e lua habitanti, ilu esas nepoto dil diktatoro Francisco Franco, to quo povas jenar homi, mem ti qui ne esas fanatika sinistrani. Ultree, esas en Francia neskribita lego (e la neskribita legi esas plu importanta kam la skribita legi, nam oli povas nek ignoresar nek evitesar), qua imperas ke la statestro di Francia mustas parolar la Franca senachente nek stranjera, nek regional, ma il mustas expresar su kun la perfekta standarda achento. Kompreneble, ita lego ne koncernus rejo, qua ja esus regnanta super altra lando, e.g. rejo Felipo VI di Hispania (decendanto anke di Ludovikus XIV) o rejino Elizabeth II, rejino di Anglia ma qua havas nenegebla yuri a la krono di Francia (lua ancestro Edwardus III, komencis la centyara milito inter amba landi pro ke il esis la legitima heredanto dil Franca trono e ke il esis neyuste privacita de sua yuri). Do amba monarki, ja regnanta, havas serioza yuri divenor reji di Francia.
La altra trono-pretendanto esas la precipua kandidato agnoskata dal plu multa royalisti, nome la komto di Paris. Il esas Franco, vivanta en Francia e parolas la Franca senachente e mem elegante. Il esas membro dil brancho Orléans di la familio rejal. Certeni reprochas a lu, ke lua ancestro Philippe Egalité votis favore al morto di rejo Ludovikus XVI. Ico povus esar serioza handikapo, ma me memoras ke la filiulo di ca Philippe Egalité esis la granda rejo Ludovikus-Filipus I-a (regninta de 1830 til 1848). Ita monarko esis tre bona diplomacisto ed esforcis, segun posibleso, salvar la paco ed evitar la okazioni di milito. Talgrade, ke onu nomizis lu dum ula tempo la "Napoleon dil paco". Ico ne impedis il havar bona e vigoroza armeo, por egardesar e respektesar, ma il volis la paco e laboris avan omno por ol. Certe, multa homi reprochas a lu la kondiciono social di la laboristi itaepoke, harte explotata dal avara kapitalisti avida ye profito. Ma, ico esis generala itatempe ed il ne havis la moyeni agar diferante se il volus developar ekonomiale la lando (ni pensez pri la severa sakrifiki quin Chinia subisas hodie por divenar la maxim granda povo ekonomial dil mondo). Do la fakto esar de la brancho Orléans ne shokas me. Ma esas altra latero min brilanta, nome ita familio havas tradicionale ligili e relati kun la framasona frataro. Kande onu savas ke en Francia - lando de tradiciono katolika, la framasona frataro nulatempe esis tre favoroza a rejo pro ke la monarkio hike esas -volante nevolante - ligita historiale e tradicionale a la Eklezio katolika, ico esas problemo.
Or, recentamente, lor la festo di Kristnasko, la chefo dil familio Orléans publikigis mesajo per olqua il kritikis tre akre e mem despolite la Hispana pretendanto. L'instanto e la stilo di ca mesajo esis tote ne-oportuna e povis nur nocar amba partisi.
Konseque, me opinionas ke on devus serchar altraloke la futura suvereno di Francia, nam posrestas rejino Elizabeth e rejo Felipo. Komence, rejo Felipo havus mea prefero pro ke il esas Latinido, ma la problemo esas ke onu ne savas quale funcionus l'uniono di amba kroni, nam experienco pri co ne existas kontre ke la Angla suvereni regnas sen detrimento sur plura nedependanta landi (e.g. Australia e Nov-Zelando). Do, me esas partisano di rejino Elizabeth kom rejino di Francia, mem se el ne esas katolika (e malgre la lego salika qua impedas muliero guvernar kom rejino, ma on savas ke ca lego esas kontrafaktajo, falsajo facita por impedar la legitima heredanto Edwardus III acensar sur la trono di Francia). Do, vivez nia rej(in)o Elizabeth II di Francia, Anglia e mult altra loki !

mardi 27 décembre 2016

LA MOGHOLI EN INDIA

LA MOGHOLI EN INDIA

Babur ed Aurangzeb, t.e. la unesma e la lasta de la Moghola imperiestri, esis poeti. Quankam la unesma inkursi islamista en India (VIIIma yarcento) markizesis per violento e destrukto, la Moghola suvereni, qui regnis de 1526 til 1707, havis generale tolerema konduto relate la aborijena religii. Lia potenteso e lia prodigemeso reflektesas en la splendideso di lia arkitekturo. La unesma Mohamedani en India esis Araba komercisti qui atingis la Pendjab e la Sind-regioni dum la yarcento VIIIma por komercar kun lokala reji. Quik de la XIIma yarcento, la Turka e pose Afgana sultani entraprezis singlayare kelka
inkursi en la nordo di India. En 1340 la sultanio Delhi guvernis duadek-e-quar provinci, inter li esis ula parti de la provinco Dekkan e de la litoro di Malabar (t.e. hodiea Tamil Nadu e Kerala). Dum la XVma yarcento, la dinastii Vijayanagara e Rajputa restriktis l'islamal expanso en India, til l'arivo da Babur, qua esis l'unesma imperiestro Moghola, en 1526. Dum ke la sultani di Delhi esabis perceptita kom stranjeri spolianta India por lia propra profito, la sis granda imperiestri Moghola esis, koncerne li, konsiderata kom autentika Indiani. Dum la Moghola periodo eventis pokopa kunfuzo dil islamista ed hinduista arti. Akbâr (1556-1605), qua esis versimile la maxim granda de la imperiestri Moghola, spozigis la filiino di hinduista rejo – e la Mogholi qui sucedis lu tale havis hinduista e Mohamedana ancestri. La Mogholi employis che lia korti generali, administranti, filozofi ed artisti qui esis hinduista. Lia granda programi por konstrukto povis efektigesar nur per la helpo da la lokala dinastii – e la maxim splendida moskei e mauzolei konstruktesis e fasonadesis same bone da hinduista kam da Persiana mestieristi.
Dum ke la templi simbolizas l'extera universo kun lua multeso de dei, la moskei gloriizas Allah, la «unika vera deo» havanta multopla nomi, ma qua ne povas reprezentesar per konkretaji. Vice personigita e multopla deaji, la Moghola moskei ornesas per abstraktita temi geometrial. Pro ke l'islamo rekomendas l'enterigo dil mortinti (kontree a la hinduismo), la imperiestrala tombi divenis supera formo dil Indiana arkitekturo. Grandega mauzolei, quale la Taj Mahal e la tombo di Akbâr en Sikandra, esas inter la edifici maxim majestoza di ca lando.


Texto extraktita de la libro ETERNA INDIA da Richard Waterstone

lundi 17 octobre 2016

LA LUNO DIL CHASERO

Me lektis recentamente artikli sur la interreto pri la "luno dil chasero" qua esis eventonta balde lor la venonta plena luno. Ol esis esonta aparte granda e brilanta. Me ne expektis povas vidar ol, nam me ne levesas dum la nokto, ed, ultree, la cielo esis griza.
Hiere sundie 16ma di oktobro 2016, me levesis ye 7 kloki por irar al meso en Paris. Esis obskura nokto, nam en Francia, ni havas duopla tempo someral e jorneskas, casezone, erste un horo plu tarde. Tamen la cielo esis desinkombrata e la plena luno brilis klare. Ma lua aspekto esis tote normala.
Ye ok kloki, me komencis dejunetar e, lore, me havis surprizo, nome la luno, bone videbla de mea koqueyo, esis plu granda ed havis kuprea koloro. Bela kuprea koloro qua pensigis pri la luneklipso dil pasinta yaro, ma plu klara e plu granda disko lunal. Me tre joyis pri ca kurtatempe duranta "luno dil chasero". Tante plu, ke me ne kredis ke me povus havar l'okaziono vidar ol. Ico esis tre spektinda vidajo.


mardi 20 septembre 2016

LA LUPOSO

En lua verko Legendi rustika (1852), la Franca autorino George Sand rivivigis la mori e la kustumi anciena di la provinco Berry ube el pasis la maxim granda parto de elua vivo. La dicita libro kontenas rakonti di naiva oldini, tala quala on raportis oli dum rurala vesperi vintral. La aludita rakonti riproduktesas kun la kandideso dil rurani qui perpetuigis la lokala tradiciono di ca superstici komuna a multa provinci. Pos pavoriganta legendi diversa, yen la Luposo, qua esas varietato lokal di la volfohomo. La filiulo di George Sand, talentoza piktisto ilustris ica legendi per serio de desegnuri titulizita Nokto-vizioni en la ruri.
Fotografuro pri George Sand

La luposo(1) esas demono di qua la naturo nulatempe bone definesis e di qua l’aspekto varias segun la loki. Lo esas ankore en la landeto Brenne, ube lu rezidas, en ita senfina planaji trairata per grandega lageti, olqui omna havas lia legendo ed ube vivas la granda serpenti febriganta esante kuzi dil grosa kolubri, quin onu vidas kande la aquo havas basa nivelo, ma quin on povas destruktar nur per sikigar la marshi ube li rezidas depos la komenco dil mondo.
Un de nia amiki, qua trairis ica regiono kun guidanto, audis, ulavespere lor la krepuskulo , voco preske homal e tre dolca, olqua, per tono jokema o plu bone dicite mokematra, repetis de loko a loko, cirkum ilu.
« Ha ! ha ! »
Il regardis ad omna lateri, vidis nulo e dicis a lua voyajo-kompanulo :
« Yen ulu qua esas tre astonata ; kad lo esas pro ni ? »
La guidanto respondis nulo. Li duris marchar en la dezerta planajo ube la arbori senkapigita e mutilita per la senbranchigo, havis an la horizonto, blankigita per la proximesko di la luno, la formi maxim monstrala e bizara. La mikra voco klara e dolca sequis nia voyajanti, e, ye singla movo di surprizo quan agis nia amiko, lu repetis ha ! ha ! segun maniero tante mokema e gaya, ke il ne povis impedesar ridar per respondar a lu :
« Nu, quo do esas lo ! »
« Tacez, pro amo a Deo ! dicis ad il ilua guidanto per klemar ad ilu la brakio e per krucosignizar su devocoze ; ne parolez a lu, agez quaze vu ne audas lu. Se vu respondos ankorefoye a lu, ni perisos ! »
Nia amiko, qua savas bone la idei dil rurano, ne obstinis, e, kande li senkurajigabis per lia tacado ita nevidebla moketanto :
« Ha nun ! il dicis a lua guidanto, kad ico esas nokto-ucelo, ulaspeca strigo ?
- Vere, yes ! la altru respondis, lu esas stranjega ucelo ! lu esas la luposo ! Ico komencas per jokar kun vu, ico ridas, ico misirigas vu, ico forduktas vu e pose ico iraceskas ed ico perisigas vu en ula slamo-truo. »
Tala, ya, esas la specaleso di la luposo, demono tam espritoza kam maligna, quan on vidis kelkafoye perchinta sur tordita arboro , pro ke lu ipsa esas transversa, t.e. perversa e tre prizanta nocar.
La homi qui havis la neprudenteso sequar lu ed askoltar lu standis tre male pro co. Lu regalas vu per omnaspeca pleziva rakonti, maligna temi, sangoza o komika babilacho quik kande vu esis sate kurioza por dicar a lu til trifoye : Quo do ? o quo esas lo ? Lu komencas lore babilar quale pigo, lu regalas vu per aventuri stranja e skandaloza, lu promisas deskovrigar da vu sekretaji qui interesas vua naturala malico. Kande on esas en lua ungli, onu ne fatigesas askoltar lu e questionar lu. Lu duktas vu an la bordo di trompera aquo e dicas a vu :
« Regardez ! »
Vu inklinesas vers ica fantastika spegulo ube fakte aparas a vu la imaji qui trublas vua imaginado ; ma ica perfida ento pulsas vu, e, kande la morto plekte kaptas vu per lua glaciigita brakii, vu audas la luposo, perchinta sur brancho super la aquo, dicar, per lua jolia kriminanta voco : « Ha ! ha !... Nu, yen to quo esas lo !”


(1) - luposo : En la Franca la vorto esas : lupeux.

Segun GEORGE SAND en Legendi rustika.

(Ek Kuriero Internaciona n° 2/2012)

samedi 3 septembre 2016

VOYO POR RUSIA


La verki da François Villars ja markizis per lia influo multa adolecanti, li esez adepti dil « scout »-ismo o ne. Oli sempre apogesas sur fakti e preciza konoco dil regiono o di la landi aludita. Ica skriptisto preparas raporti eventanta precipue en Rusia, konseque il grantis importo al irado a ta loko. 



-François Villars, vu retrovenas de sejorno en Sankt-Petersburg, quo instigis vu irar adibe ?

-Me laboras por tri verki, qui havos loko en Finlando, en Petersburg ed en la Balta landi. Me konocis ja tre bone Finlando, sat bone la Balta Stati ma tote ne la urbo di Petrus la Granda. Ni do organizis misiono Arwann (detali pri co sur retsituo konsakrata al « scout »-ismo, NDLR) por impregnesar per l’etoso dil duesma urbo di Rusia. Ni iris adibe per autobuseti, paromi, sen voyajorganizanto, dum tolerar perdar du hori an la posteno frontieral, lor la irado same kam lor la retroveno. Lo esas nekareebla posedar kelka rudimenti di Rusa linguo, nam la Angla esas tre rare parolata ibe. Por plu bone komprenar la habitantaro e la urbo, ni selektis kampar…Ico esis tre fokloratra !

-Sankt-Petersburg esas famoza pro lua kasteli e lua kirki, kad vu vizitis oli ?

-Me havas nur un vorto : omno es splendidega. En Petersburg, omno esas extraordinare bela
ed ita beleso impresas tam multe la iniciiti kam la homi havanta simpla anmi. La restauri dil rezideyo someral, Peterhof (pronuncez Petergof por komprenesar) quale olta di palaco dil Ermiteyo, an la fluvio Neva, esas eceptala e nulo ibe existas simila a vagino dil rejino o giganta homardo ek materio plastika, por fushar la admirado (aludo a  lamentinda pseudo-verki artala qui expozesis en la kastelo di Versailles kontre la volo dil Franca populo NDLT).

Lor nia vizito en la Ermiteyo, lo esis la dio monatal di gratuiteso, lor la aperto-tempo esis ibe du serii de adminime 3.000 personi. Danke nia bilieti prenita sur la interreto, ni eniris kom le unesma e povis deskovrar ita marveloza palaco ante ke la turbo invadez ol. Singla chambro esas unika ed ofras raviseso diferanta. Lor la tempo di Petrus la Granda e mem longatempe pose, lo esas certa ke la ‘mujiki’ sufris ma, hodie, singla Ruso posedas por su ita beleso extraordinara e, dum ita dio di gratuiteso, la Ruseparolanti suplantis tre klaramente la grupi de turisti.

Koncernante la kirki e la katedrali, me havas nur un konsilo, oportas absolute vizitar ita marveli matine, quik de la aperto, por evitar la homamasi.

-Exter la obligata turisto-parkuro, adube vu iris por renkontrar l’anmo di Petersburg ?

-Ni iris sur la voyo, en la metroo, en la fervoyala stacioni, en la autobusi e la troleovehili, la tramveturi, la gazolino-stacioni (35 rubli po un litro de diesel = 0,48 euro), la supermerkati, la vendeyi, la kafeeyi, la banki, la butiki ‘ye bon merkato’ (chipa) le « suq » (merkati) oriental, la perspektivo Nevski, la civiti ek imobli havante nechera lokaco, la nova quarteri, la konstrukteyi…omnaloke. Petersburg es urbo recenta, nula stradeto, omno esas larja e spacoza e la imobli nulatempe transpasas quar etaji, l’aquo dil kanali esas omnube. 

-Qui esas la punti qui impresis vu profunde e quin ni trovos probable en ca futura libri promisita da vu a ni.
Esas tanta kozi por dicar ! Ma me nur aludos du punti. La unesma koncernas la habitantaro : Petersburg esante la maxim Europana del urbi Rusa, me expektis trovar ibe lo equivalanta dil Parisani. Qua eroro !

La centro di Rusia de la komenco populizesis da Slavi o da Rus-i qui konjekteble venis del Karpati, pose Vikingi o Varegi mixesis kun li. Diferante la Rusa imperio di hodie asemblas grandanombra populi. Ni observez la populi en la cirkumaji : ‘Finni’ e Skandinaviani, Germanali, Armeniani, Irakiani ed Iraniani. Fine flava Aziani. Ita granda diverseso trovesas en la tipi Rusa. Dum promenar sur la perspektivo Nevski, onu ne povas ignorar ke on esas en Rusia. La viri prizentas traiti tipala kelkete pensigante pri la ‘mustelidi’ (Latine : mustelidae), o, se ne, li havas tote ronda kapo, esas anke homi qui havas profili di agli koncernante ti di sudwest-Rusia. Che multa mulieri, on dicernas aspekto ‘Huna’, Mongola, ‘Chukcha’, ‘Yakuta’, ‘Neneta’ : larja vizajo, alta zigomati, okuli tre klara, tre expresiva e kelkete bridizita, e ofte ita mikra nazo delikata trumpetoforma, qua finas per bulaspekto. Esas multa eleganta mulieri sur Nevski ed eli prizas la kolori, kontraste a la Parisanini qui prizas nur la nigra koloro. E la viri ?  La viri semblas ne konocar la surhavo dil jogging e lo esas tre bona tale. La yunuli transmisis a me impreso di vireso tre supera ad olta quan on perceptas en Francia.

Ni anke esis tre surprizita per la granda nombro de mariaji renkontrata singladie : adminime kin o sis, di omna sociala rangi.

La naciono Rusa realigas kunvivado perfektamente sucesoza nam ne esas senradikigita homi, nula rasismo e nula… sentimento di kulpozeso (quale la west-Europani opoze a stranjera genti NDLT) : en la « suq » Uzbeka, kelke dop la granda vendeyi, kun pistolo mitraliera charjita bandoliere, me vidis policano sola qua kontrolis du homi qui ne esis de Europana gento, qui obediis e ne protestis. Ka vu povus imaginar la sama ceno en la pulco-merkato di Saint-Ouen (quartero di Paris NDLT) !

-E la duesma punto qua impresis vu ?

-La vivo esas tre simpla malgre la teknologio. Imaginez, exemple, Paris sen parkhorlojo, sen radaro, sen spionanta kamero e sen trafikobstrukto ! Tamen omno funcionas , e malgre ico, mem dum la kloki di granda trafiko ne esas bruisego di sonora avertili furioza, esas nula nervozeso…nur efikiveso individual. Multanombra simpla homi “regulizas” e preventas la problemi multe plu bone kam la spionanta kameri. En Petersburg e.g. on garas su spikoforme tre ofte, e pro ke nia autobuseto esas kelke longa me timis ke ol prenus tro multa spaco en la strado e me garis ol plu inklinita. La « surveyanto » di hotelo venis por explikar a me ke me devis garar me tote paralele al cetera veturi. Entote, me ritrovis l’etoso di simpleso dil yari 1960ma e 1970ma, nome ita benedikita epoko, ankore kareanta ica omna pelmelo de reguli, de normi, de ‘direktivi’ qui desagreabligas nia vivo. Lo esas dum livar Rusia por enirar Estonia ke me brutale koncieskis pri ca simpleso.. ed esas nur 12 yari kande Estonia rajuntis EU/UE.

Rusia esas trovanta lua propra voyo, en la kompleta respekto di lua identeso e di lua grandeso.



(Interviuvo da Anne Le Pape publikigita en la jurnalo PRESENT)


jeudi 11 août 2016

POPULMIGRADO

Ni trovis ulaspeca Britania – ne plus existanta altraloke – meze di Francia. Adapto a la Linguo Internaciona di artiklo da Jane Warren e Peter Allen publikigita en la Angla diala jurnalo DAILY EXPRESS.
Strado dil medieval (mezepokal) urbo Eymet

Pro la lokala sinuifanta riveri, la petra ponti, la hegi-serio e la ondizita kolini, on povas pardonar vu pro pensar ke vu esas en la profundaji di Britaniana areo rural, tote aparte kande vu promenas alonge la butiko, jacanta en strado-angulo, di Kevin Walls.
Dop la ekmoda pago-tablo, il havas bonhumoroza vizajo e, dum ke lua klienti babilas pri diversaji koncernanta la singladia vivo en Unionita Rejio, il adicionas la kusto di lia kompraji sur lua kaso-enrejistrilo. En ica fiera lando di «foie gras» (grasa hepatajo di ganso) e di trufii, li pagas por obtenar Angla marmelado e teo dil fabrik-marko Tetley, tomato-supo Heinz, Weetabix e porko-socisi.
Ita kelke stranja cenaro pluduras en la mezepokal quartero jacanta meze di ca urbo ube la rezidanti iranta a la kafeeyi e drinkeyi, pos la fino dil dio-laboro quik ye kin kloki pdm, povas trovesar drinkanta glasedi de «ale» (Angla biro), lektanta Britaniana jurnali o diskutanta pri «cricket»-konkurso eventonta dum la nexta semano-fino. Pro la teo-saloni, la butiki vendanta la Angla fromaji Stilton e Cheddar e la kirkal koro kantanta tradicionala Angla himni, onu ne povas evitar remarkar la Angla influo sur la pitoreska Franca urbo Eymet.
Tamen, mem se on vivis longatempe hike, kande onu vidas «cricket»-ludanti en la mezo di Francia, lore ico duras esar nekustumala e stranja experienco. Ne esas dubiti ke Mikra Anglia – quale on nomizas ofte ica urbo dil 13ma yarcento jacanta an la rivero Dropt -divenis sinonima por indikar la maxim bona elementi qui kustumale trovesas ye nia latero dil Kanalo. Ma la maxim astoniva kozo pri ca mezepokal fortifikita merkat-urbo en la regiono Dordogne di sudwest-Francia esas la granda nombro de resortisanti di Unionita Rejio qui vivas hike dum la tota yaro. De multa yari ol havas la maxim forta proporciono de Britaniani rezidanta en Franca urbo, o mem altraloke en kontinentala Europa. Cirkum triimo de lua 2600 rezidanti naskis en UR (Unionita Rejio).
Inquesto publikigita casemane sugestas ke ne min multe kam quar milion personi ek la dek milion UR-ani deziroza komprar proprietajo exterlande, ekmigros dum la venonta yaro, ed intencas livar definitive Britania motive di lia sucii pri krimini-quanto, situeso dil sanesala servi e la nekompetenteso dil Guvernerio en Unionita Rejio.
Dum la pasinta 25 yari Eymet subisis vera Britaniana invado. Hike on povas desintrikar su e ne savar la Franca. Se on volas vivar en Francia ma sen parolar France, semblas ke ol esas la justa loko ube on devas esar. «La plu multa de li ne parolas la Franca patuazo*», dicas Nathalie, Francino laboranta en komputatori-butiko nomizita MCD Informatique (posedata da UR-ano), elqua asertas ke 80 procent de la klientaro esas Britaniana.
Nihilominus* ico ne esas la vera motivo por venar instalar su ad-hike, ma pro ke ca urbeto ofras ulo rara e sentempa. Nome ol esas en la kategorio de loki pri qui ni obliviis ke li povas existar. Ico esas vera idilio ube on povas manjar fresha nutrivi dum la plu granda parto de la yaro, ube on povas – sen riski – ne klozar klefe la pordo di onua domo e ne disipar onua salario por rimborsar onua imoblala pruntita pekunio. Ol esas loko ube on havas experienco pri krimini per pafili e kulteli nur che-televizione e ne en la singladia vivo, ube la pueri iras promenante ad-skole e retrovenas promenante de-skole, li forsan haltos survoye - ante la repasto – por ludo di celesar e serchar en prato.
«Me prizas vivar hike pro ke lo esas quale Anglia kinadek yari ante nun», dicas Simon Colebourne, un de la nova arivanti. Il chanjis sua lojeyo ad-hike, kun lua spozino Karen e lia filii, venanta de Bath, dum januaro 2003 ed ica paro jeras interretala kafeerio proxim la stradangulo ube jacas la butiko di Kevin Wall titulizita «Le Magasin Anglais». «La lokani esas tre aceptema, nam li opinionas ke ico esas quale ri-invado di sudwest - Francia», il pluse dicas (granda parto de sudwest-Francia apartenis a la rejo di Anglia dum tri yarcenti, de 1150 til 1450 cirkume, la Angli ne poslasis ibe mala memoraji NDLT). «Kinadek yari ante nun Eymet esis preske abandonata ed obliviita. Danke la arivo da exterlandani ol esas nun prosperanta.»
Café Eymet, jerata da le Colebourne esas tipala exemplo di florifanta moderna entraprezeyo jerata da ekpatri-irinti. Singladie ol plenesas per Britaniani qui drinkas kafeo e manjas kuki dum uzar komputatori por sendar e-mesaji ad amiki restinta en UR e naracar a li la bona vivo quan li juas nun.
Ico esas tote ne astoniva kande on konsideras la agreabla klimato lokala, la neexisto de krimini e la preci dil proprietaji en parto de Francia qua tante pensigas pri Britaniana areo ke ol surnomizesas Dordogneshire. Segun inquesto che la Universitato Montesquieu en Bordeaux, la Britaniani iras por instalar su en Francia pro ke li deziras habitar lando ube anciena vivomanieri preponderas. «Nutrivi fresha venanta de la farmodomo, la sekureso di komunajo solidara, ico esas autentika experienco qua konformesas a lia revi – ita omna kozi quin la homi asocias a lia koncepto di tipala Franca vilajo. Or, li havas la sentimento ke tala tradicionala vilajo ne plus existas en Britania», dicas Marie-Martine Gervais-Aguer, autorino dil aludita studiuro. «Li havas nostalgio a to quo esis la Britaniana vilaji 50 yari ante nun.»
En Britania la vetero esas ofte pluvema, kolda e griza ; la preci dil proprietaji esas tro alta relate la revenui, e, segun recenta statistiko dil Home Office (ministrerio pri Interna Aferi) preske sep personi ek dek en Unionita Rejio esas tormentata per sucii pri krimini per pafili e kulteli, la furti endome e la timo atakesar e molestesar.
En la departmento Dordogne familiala hemo kustas fraciono de to quo ol kustus en Hampshire, Sussex o mult altra rurala komtii en UR. Ica areo esis olim plena de abandonata farmodomi. Oli transformesis a decanta habiteyi, ma lia preco esas acesebla a meznombra Britaniana familio. Rezideyo kun tri dormo-chambri kustas de 100 000 til 250 000 «pound»-i ed ico inkluzas balno-baseno e sulo-areo qui ne povus kompresar po tala pekunio-quanto en la komtii di Unionita Rejio. Kastelo povas aquiresar po 500 000 «pound»-i. Ne esas granda surprizo ke la department Dordogne nun divenis hema regiono di cirkum 20 000 tale nomizita Anglosaxoni. Ita nombro povas inflar til 100 000 dum la somero. Multa de li rezidas lore en la grandanombra gasteyi «bed and breakfast» jerata da UR-ani, ube posiblesas selektar «bacon» ed ovi por dejunetar se onu ne prizas le «croissant» (Franca paneti krecento-forma).
Eymet semblas pruvar ke esas posibla ad Angli e Franci pace kunexistar. Ico, grandaparte, semblas debesar a la takto di enveninti quale Kevin Walls, qua, dek semani pos apertesko di lua butiko, rezolvis tradukar la nomo di lua komerceyo ube la maxim bone vendata produkturo esas Walker Crips. «Antee ol nomesis The English Shop (La Angla Butiko) e me opinionas ke ico esis kelkete neamikala a la lokani», il dicas dum adjuntar ke altra butik-posedanti bonvenigis lu; ico ne esas tante astoniva kande on saveskas ke homi venas de loki ye disto de du trafik-hori por komprar «bacon» e «Shredded Wheat» tale atraktante personi di ca regiono ad Eymet.

La Cricket Club di Eymet celebras lua 25ma aniversario cayare. Ita esquado komencis plear sur la futbalo-tereno dil dicita urbo, ma la lokala autoritatozi ofris a lu propra tereno por lua aktiveso. Se la balda lokala elekto esos favoroza a la ekpatri-irinti, lore semblas versimila ke plusa koncesaji grantesos a la Britaniana rezidanti. Ye la 9ma di marto valideskos lego permisanta a ne-Franca civitani divenar membra dil komonala konsilantaro. Kin resortisanti di Mikra Anglia esos pronta servar lia adoptita urbo. La tri kandidati por l'ofico di komonestro, qui omna esas Franci, kaptis la oportuneso havar Britaniani en lia esquado. «Ico esas tre flatera invitesar ed ico esas granda signo di acepto» dicas Julian Urriata, evanta 41 yari, veninta de Nordwest-London, qua kreis prosperanta entraprezeyo en Eymet tri yari ante nun. En la sama situeso esas Caroline Haynes retretinta notariino veninta de West-London. Ensemble kun Urriata, el apogas la komonestral kandidato Jean-Raymond Peyronnet, qua, se il elektesos, intencas organizar singlasemane konsulto-dii jerata da lua du Angla konsilanti por helpar la Britaniana komunajo pri la administrerial problemi e por instigar la kreo di bilingua jurnali ed elektrofakturi. Tony Martin, evo 63 yari, komputator-vendisto, opinionas ke ica evoluciono esas bona por ita parto de Francia. Plura yari ante nun, il klozis lua entraprezeyo en Britania e venigis ad-hike lua familio inkluzanta tri filii e tri nepoti. Il tre prizas icaloke la sekura stradi e la bona skoli.
«Lo esas certa ke esas plu multa bona kozi kam mala kozi en Francia», ilu dicas. «Ni povas lernar multo de li en Unionita Rejio e, forsan, li povus lernar kelke de ni qui habitas hike»
(Ek Kuriero Internaciona n°3/2007
)

dimanche 10 juillet 2016

KANTIKI SEN MUZIKILI




- Hodie matine, me iris a la meso en la kirko Santa Rita (Sainte Rita) en Paris. Parte pro gratitudo, pro ke me havis desquietiganta prisanesa problemi e ke me mustis subisar serioza sango-analizo. Me promisabis a Santa Rita ke se ne esus ulo grava, me esus jeneroza a la questo lor la meso. E, kad miraklo ? lor ke me prizentis mea analizo al mediko, il konstatis ke omno esis en ordino. Me savas ke la parokio Sainte Rita havas grava problemi depos plura monati e ke la kirko minacesas klozesar. Tante plu ke la anciena sacerdoti galikani abandonabis ol. Ma venis ad ita loko altra sacerdoti tradicionalista e li pluduras dicar la meso segun l'anciena rituo Tridentina. Pos arivir, me mustis vartar dum longa tempo, nam la sacerdoto qua esis diconta la meso havis problemi pro trafikobstrukti e venis kun adminime quarimo de horo ye tardeso. En la kapelo, la varmeso esis sufokanta. Tandem, la kleriko arivis ed on celebris la meso. Pro ke ne esis muzikili, on kantis tradicionala kantiki (precipue en la Latina) sen esar akompanata per instrumenti. Ye mea astono, ica kanti esis tam bela kam en kirko ube on uzas ita instrumenti (orgeno, harmoniumo). La muziko esis eufonioza ed on havis l'impreso ke la religiani partoprenis mem plu bone la meso. Ico esis granda surprizo por me, nam me kredis ke ico existas e, povas existar, nur che la Eklezio ortodoxista ube on ignoras la existo di muzikili ed utiligas nur la voco homal. E la kanti ortodoxista esas belega, belisima. Ma anke la kantiki (adminime le anciena) Romana povas esar tre bela mem sen instrumenti. Ico ripozas en questiono to quon me kredis savar carelate. Me pensis de longa tempo ke la fakto uzar nur la voco homal, e darfar nur ico, protektas la ortodoxisti di reformi aberacanta e destruktera koncernante la liturgio e lua importanta parto, qua esas la muziko ; nome depos la koncilo Vatikano II, sub la pretexto di reformi e simpligo la Eklezio Romana (adminime en Francia) forjetis la bela kanti anciena por impozar kantiki ledega kun muzikili moderna e ne fitanta kun liturgio religial. Or, se la lego dil Eklezio Romana esus la sama kam olta dil Eklezio ortodoxista, la misuzi muzikala ne existus, nome kun la nura voco homal, onu ne povas facar absurda ed aberacanta muziko (o nur desfacile). Lore, pro quo on volis enduktar muzikili en Ocidento dum ke la Orientani havis la sajeso e sagaceso refuzar oli ?
Ico havas nekontebla nombro de konsequantaji. Nome, kun min ledega e grosiera kantiki, la homi ne desertus la kirki katolika di Ocidento e la Kristanismo en west-Europa esus en plu bona stando ed esus multe plu apta konfrontesar al islamo. Me esas sempre shokata e revoltanta kande me pensas pri la mento ocidentala qua volas senfine facar noviguri mem tote nenecesa. Do, on povabus ignorar la danjeroza posibleso utiligar muzikili. Ma on povus anke e.g. evitar volar racionaligar la Kristanismo. La katolika Eklezio ocidental agis lo ed ico esis dizastro, nam religio, quale la Kristanismo apoganta su sur misterii e miti ne povas esar racionaligita sen perdar sua vivo-forteso (ico ne esas la kazo por la Buddhismo, olqua esas ja dekomence prefere tre racionala filozofio). La ortodoxista Orientani intelektis o divenis ico ed evitis ica mispazo dil Ocidentani. Konseque di ca omno, la Kristanismo esas en multe plu bona stando en la ortodoxista landi.
Quankam me esas ocidentano, me ne komprenas la mento dil ocidentani volante senfine facar noviguri, mem kande ulo funcionas bone. Kom rezultajo di ta "filozofio" la Imperio Romana di Ocidento duris nur dum 500 yari, kontre ke la Imperio Romana di Oriento duris dum 1.500 yari (se on inkluzas la tempo kande ol esis parto dil Imperio Romana kun Ocidento) ed adminime 1.000 yari se onu ne kontas ita tempo. La senfina reformemeso duktas a rapida oldesko e morto, anke por la konstruktita lingui, kontre ke la stabileso posibligas multe plu longa vivo-tempo e vivozeso. -

jeudi 7 juillet 2016

L'OKULTISMO E LA GERMANA NACIONALISMO


En lua introdukto la autoro di ca artiklo aludis anciena artiklo quan lu redaktabis pri la privata libraro di Hitler. Kelka tempo pose il recevis telefon-advoko da Alzaciana lektero di qua la patro engajita en la Germana armeo mortabis an la Estala fronto. Yen to quon skribas ipse la jurnalisto : «Mea korespondanto tante plus interesesis pri ca periodo ke lu vivabis, kom infanto e puero, dum dek yari kun ilua matro en Germania : de 1939 til 1950. Ico ne esis la maxim agreabla periodo ! Mea artiklo interesabis lu, ma il reprochis a me nesuficante substrekizar la parto dil okultismo en la intelektala formaco di Adolfus Hitler. Ico, cetere, esas kontroversata temo. Dum pasinta decembro me recevis plusa telefon-advoko : mea korespondanto anuncis a me ke il sejornos dum kurta tempo en Paris dum la sequonta semano.

Konseque ni dejunis en mikra «pizzeria» di mea quartero, inter la stradi Pigalle e Blanche. Ni povabus same bone dinear ibe quoniam* nia konversado duris dum tota posdimezo. Lor l'instanto di lua departo, nia Alzaciana lektero ofris a me du libri quin il adportis en lua ledro-sako : Les racines occultistes du nazisme (La okultista radiki dil nazismo (Editerio Pardès, 1989) e plu recenta verko Hitler et les sociétés secrètes (Hitler e la sekreta societi), da Philippe Valode, che la editerio dil Nouveau Monde. «Ico esas por prolongar nia konversado», ilu dicis a me. Kompreneble, olin me lektis. Atencoze.

Ni quik probez klarigar la plursencaji pri la vorto nacionalismo. Se la Franca nacionalismo fundamentizesas pri la netransaktema defenso dil nedependo di nia lando, e di omno quon ni debas a nia pasinta tempo, defenso dil homi, di lia verki dum la sucedo dil yarcenti, di lia arto, di lia penso, defenso di komuna patrimonio, di mantenenda heredajo, qua esas plurichigota e transmisota, la Germana nacionalismo esis quik de la komenco, ni memorigez lo, ula nacionalistarismo*, botizita e kaskizita, havanta skopo di teritoriala konquesto. Ja Bismarck proklamis, kurtatempe ante invadar Francia : «Lo ne esas per diskursi e voti ye majoritato ke la granda questioni di nia epoko solvesos, quale on kredis lo en 1848, ma per fero e sango.»

Ico esis tote desquietiganta programo, di qua la milital eki duros til 1945. Naskinta ye la debuto dil yari 1800ma, kom konsequo dil Napoleonala militi, la Germana nacionalismo rapide fuzesis kun la pan*-Germanismo (la Germani nomas la pan-Germanisti : Alldeutschen NDLT), t.e. doktrino qua dekomence fundamentizesis sur la raso. Esas historiala expliko por ico. La Germani esis populo sen politikala uneso depos la protestanta Reformo, kande la Santa Imperio Romana di Germana naciono dividesis a multeso de mikra Stati sendependa. Dum 1911, en la libro di refero dil moderna pan-Germanisti, La maxim granda Germania, Otto Richard Tannenberg redaktas : «Quala kompatinda situeso esas la nia, se on evaluas ke ne min kam 25 milion Germani, t.e. 28 procent de nia gento, vivas trans la limiti dil Germana imperio !» La Germana nacionalismo havis do kom precipua skopo asemblar super la frontieri la totajo di populo naskinta de la sama etno ed havanta la sama linguo. Unionar en un Stato viri e mulieri havanta la sama sango, on povas dicar ke ita doktrino extraktas olua substanco de penseri quale Fichte (1762-1814) : «Un populo, ico esas la totajo dil populi qui vivas komune tra la epoki e perpetueskas inter su sen despurigo, korpale e mentale, segun legi partikulara a la developado di lo deala.» O quale Hegel (1770-1831) : «La maxim funesta eroro por populo esas abandoner lua biologiala traiti. (...) Germania propre dicita prezervis su pura ye irga mixuro, ecepte an lua sudala e westala frontiero ube la teritoriala areo bordizanta la fluvii Danubio e Rheno submisesis a la Romani. La regiono inter la fluvio Elbe e la Rheno restis perfekte indijena.»

Konseque la pan-Germanismo proklamos la superioreso dil Germana raso, kulturale ed historiale. E lo esas precipue inter la Germane parolanta habitantaro vivanta en Austria – olta esante depos 1867 inkluzita en la Austriana-Hungariana imperio – ke ica doktrino pluakreskos, ye la nomizo völkisch (kulturala nacionalismo laboranta por vekigar la nacionala koncio). La Germane-parolanti di Austria toleras male esar interne di pluretnala imperio, dominacata da Chekiani, Slovakiani ed Hungariani. Segun li, ico esas imperio kaptita dal «Slava anarkio».



GUIDO VON LIST E L'ARYANISMO



Guido von List
Lo esas che ita Germani di Austria male traktata dal Historio ke la pan- Germanismo divenos maxim akra. La Wienana skriptisto Guido von List (1848-1919), autoro di romanala verki havanta fundo di nov-paganismo Germanala – La sekretajo dil runi, L'esoterismo dil religio dil anciena Germani, La transiro de la Wotanismo a la Kristanismo, La ritui dil Germani-Aryani -, impozos su kom teoriisto di tre nebulatra doktrino anuncanta mesiala regno destinota durar dum mil yari : l'aryanismo. «Per ilua libri e konferi, List invitis la vera Germani konservar la restaji dil marveloza teokratiala Stato di lia ancestri Aryana-Germanala. Ica Stato esis saje guvernata da sacerdota reji e da gnostika iniciiti di qui la traci esas klare dicernebla, segun il, en la folkloro, la peizaji e la arkeologial jaceyi di lua lando». Ilua lekteri, mem ti qui ne kredis lua extravagantaji, konsideris lu «kom olda patriarko barboza di qua la klarvidanta regardo savabis plene lumizar la glorioza pasinta tempo Aryana e Germanala di Austria per desembarasar olu de la skorii depozita dal stranjera influi e da la Kristana civilizo». Guido von List esas violentoze kontre-katolika. Ita kantisto pri la anciena legendi Germana (quale Richard Wagner) asertis ke «la Yudismo* e la Kristanismo koruptabis l'anciena ed autentika religio».

List esos anke la unesmo qua amalgamigos la «völkisch»-a ideologio kun la teosofismo dil aventurerino Rusa-Germana Helena Blavacki. Il pruntos de ica laste dicita, la teorio pri la okulta rolo dal Templani, pri la manikeismala lukto inter la rasi de siniori (t.e. la Aryani-Germani) e la rasi de sklavi (t.e. la ne-Aryani) same kam la temo dil polala kontinento desaparinta, olqua esis la originala lando dil Aryani. Tale, adjuntante malefikanta utopiaji a lua kimeratra revachi, List adportos sua kontributo por difuzar samatempe l'okultismo e la pan-Germanismo, dum propagar che kelka iniciiti «quaze religiala kredo ye raso de mi-dei Aryana, ed anke la kredo ye la neceseso exterminar la inferiora enti en la skopo realigar marveloza mondo futura, ube dum mil yari, la Germani dominacos la tota mondo».

Dum la mezo dil yarcento XIXma, l'okultismo esas tre segun-moda en multa Europana socii. E tote aparte en Germania ed en Austria, ube tota meza sociala klaso, profunde radikizita en anciena tradicioni, subisis la brutala ed ofte nociva metamorfosi produktita per la industrialigo. De-ube rezultis substrato de angori e de rankori oportuna a tala divaguri. Ad ita abandonita homi, List ofris doktrinala pelmelo deliranta ma sekuriganta en qua lu unionis exotika religii, mitologio, esoterismo, alkemio, militistal e religiala ordeni dum asociar ica omno kun ritui pruntita a la Rozo-Krucani ed a la Framasonaro. Mem se ica fantasmagorio esis apene kredebla, ol havis la povo relatigar prezenta tempo deceptanta ed anxiifanta kun fora mitala pasinta tempo, quankam ita koruptita miti esas konsiderenda prefere kom mistifiko. Cetere, la Germani sempre havis tendenco interesesar pri esoterismo : dum la XIXma yarcento la Rozo-Krucani havis inter lia membri rejo  Friedrich-Wilhelm II e lua chefa ministro, Johann Christoph von Wöllner.

«Segun List, la heroala raso dil Aryani-Germani mustis dispensesar de omna labori destinata a la laboristal klaso e de omna desnobla taski en la skopo povar dominacar nekontesteble la ne-Aryana populi basigita ye la stando di sklavi.»

Tala principi ne esas tre fora de la politiko por Exterlandala Aferi entraprezata triadek-e-kin yari pose dal autoritatozi dil IIIma Imperio.



JÖRG LANZ VON LIEBENFELS E L'ORDENO DIL NOVA TEMPLO



Jörg Lanz von Liebenfels
La maxim extremista dicipulo di List esas nekontesteble altra Wienano, Jörg Lanz von Liebenfels (1874-1954) qua esis plu yuna kam lu ye duadek-e-sis yari. Il esis cisterciana monakulo desfrokizita, qua profesis ke la «Aryana» raso decendis de «deala enti interstelal».

Lanz riinterpretis la mito di la «Graal» kom la serchado di la pura sango dil Aryani. «Per mixar rasista koncepti kun la Santa Skriburi, kun la apokrifa texti religiala, kun la arkeologiala deskovruri e kun la antropologio, il kompozis ulaspeca doktrino pri lo bona di quo la Aryana rasi esis elementi dum ke la rasi nigra, Mongolida e Mediteraneida esis elementi di lo mala (la Aryana raso karakterizesis , segun la sociala Darwinisti (...) per blua okuli e blonda hari). Lo esas per transformar ita idei e prejudiki a gnostika doktrino ke Lanz portis stranja kontributo a l'ideologio rasista. Segun ita doktrino, la Aryani esis la defensero dil ordino, dum ke la rasi havanta obskura pelo esis la agenti dil kaoso.» Per manipular quale lua inspiranto la esperi pri mesiala regno duronta dum mil yari, Lanz anuncas la rezurekto dil sexualarasista gnozo segun quo «la Aryani ritrovos, per la selektado, lia rasala pureso e konseque lia deala povi qui posibligos a li establisar Aryana Stato mondala».

Jörg Lanz von Liebenfels trovis rapide richa meceni inter la Wienana borgezaro. La donaci di ca meceni posibligis a lu aquirar Mezepokal kastelo, Burg Werfenstein, «perchanta sur rokoza eskarpajo dominacanta la fluvio Danubio». En ica agleyo romantika , quan il restaurigis, Lanz kreis lua propra sekto, nome la Ordeno dil Nova Templo (ONT) imitanta la modelo qua esis la ordeni di kavalieri tante admirata da ilu. Certe, parolesas hike pri la Templani, ma anke pri la kulto di Odin, pri la Rozo-Krucani, pri la Iluminati di Bavaria. «Ica Ordeno dil Nova Templo predikas por la rasala pureso : nur blonda viri havanta blua okuli darfas admisesar en ol. E mem li mustas obligar su per promiso spozigar mulieri simila a li ! Il exhortas anke a la violento, a la odio kontre la Eklezio e kontre la Yudi*.»

Por propagar la idei dil ONT, Lanz von Liebenfels kreas revuo, Ostara, (kelkafoye imprimita ye cent mil exempleri) di qua la kredo povas tale rezumesar : «La religio dil Aryani fundamentizesis sur esotera konoco ; satanala komploto okultigabis ica religio, ma lua rezurekto esas en proxima futuro ed ol posibligos la rinasko di Aryana eminentaro...» Konstante en olua pagini, Lanz memorigis ke «la historio rasala esas la klefo por komprenar la politiko» e ke «omna ledeso ed omna malajo venas de la mesticigo». La tempi arivesis : «Oportis cesigar l'influo senfine kreskanta dal inferiora rasi sur l'anciena kontinento ed en lua kolonii.» On mustis «exterminar» li. Lanz fulminas kontre la kompato dil Kristani a la febli ed a la inferiori...Inter l'asidua lekteri di Ostara (nomo di Germanala deino), dum periodo inter 1910 e 1913, esas febroza yunulo, interesata per ita idei, mem se il ne komplete adheris lia religiozeso : Adolfus Hitler.



RUDOLF VON SEBOTTENDORFF E LA SOCIETO DI THULE



Il ritrovos ita idei sis yari pose per la mediaco dil societo di Thule. Ico esis min o plu disidenta lojio dil ONT, fondita dum la unesma Mondomilito da Rudolf von Sebottendorff, ulaspeca kosmopolita aventurero fanatika pri okultismo, qua, dum lua yuneso, multe voyajis tra diversa landi. Naskinta en medio di Prusiana laboristi, il esos plu tarde, dum lua fora voyaji, adoptita da olda aristokrato Germana habitanta en Turkia, qua inicios lu a la framasoneso orientala. Sub la autoritato di ca adoptita barono, la societo di Thule pluduras rekomendar la fundamentala reguli dil ONT : l'antisemidismo, la paganismo e la rasismo. «Lua simbolo, la kruco di Wotan, pre-Germanala deajo, pensigas pri la hokokruco. La saluto di Thule «Heil und Sieg» (saluto e vinko) riprenesos da Hitler qua transformos ol a «Sieg Heil.» La societo di Thule reperkutas la abstruza doktrino da Guido von List e da Jörg Lanz von Liebenfels. «L'ideologio di ca Ordeno fundamentizesis sur la kredo ye l'existo di superhomi e di superiora homala raso : la Aryani qui, konjekteble, naskis en la hipotezatra Hiperborea. Una de lua texti di refero nomesis La Protokoli dil sajuli di Ciono.» Esas mencioninda ke Thule esas la nomo quan Pythéas «donabis a la lando maxim nordala, olqua deskovresis da lu ye cirkum 300 a.K.». Ol esis la loko maxim fora de la «mediteraneida» regioni portera di kaoso... Sebottendorff exhortis la membri di lua nordala sekto kombatar «til ke la ‘swastika’ elevesez vinkoze en la frostanta obskureso». Pos la desvinko di Germania (olta di 1918), Sebottendorff remarkesis «kom importanta organizero dil nacionalista reakto a la guvernerio di Eisner ed a la komunista Republiko qua sucedis ol en München.» Sep membri dil societo Thule cetere masakresis da le reda. Inter li esis quar titulizita aristokrati, on povas citar la nomi di princo Gustav von Thurn und Taxis e komtino Heila von Westarp.

Sebottendorff agis sur la militistal feldo per helpar la formaco di libera armeokorpo, Oberland, direktata da Ernst Röhm, futura chefo dil SA, e qua partoprenis la liberigo di München. Pose en la jurnalal domeno il kreis la Völkischer Beobachter, futura organo dil nazista movado, di qua la chefa redaktero esos quik de 1923 Alfred Rosenberg, t.e. la mi-oficala filozofo dil nacionala socialismo. Sur la politikala feldo, Sebottendorff kontributis stacigar partiso apta atraktar la proletarii, nome la Germana laborista Partiso, agante nedirete per tri membri di Thule o proxima ad ol : Anton Drexler, Karl Harrer e Gottfried Feder.

Kande la soldato Adolfus Hitler, engajita dal armeani kom inspektisto pri informi, iras dum septembro 1919, segun impero da lua superiorulo, ad asemblo di ca tre mikra grupeto, il opinionas dekomence ke ol esas neserioze egardinda e seninteresa. Tamen il adheros ol pro ke il konstatis ke dop ica jermo di partiso esas Thule. Ed ica framasonatra societo havas en olua internajo grandanombra eminenti, kapabla helpar lu.

Fakte, il trovos ibe lua unesma mentoro : la antisemida skriptisto, unesma chefa redaktero dil Völkischer Beobachter, Dietrich Eckart (1868-1923). Lo esas ita viro qua introduktis la yuna chefo che richa ed influoza medii. Kurtatempe ante mortar, Eckart konfidis a Karl Haushofer ed Alfred Rosenberg : «Sequez Hitler ; il dansas, ma me esas ta qua redaktis la muziko. Voluntez ne traurar pro me : me influabos la historio plu kam irga altra Germano.» Sebottendorff asertos ipse plu tarde , en 1934, «semir to quon la Führer kreskigabis». La duesma mentoro di Adolfus Hitler, (qua esis anke ilta di Rudolf Hess) esos Paul Haushofer, maxim yuna generalo dil Granda Milito e granda geopolitikisto di Germania. Fanatika pri esoterismo (il esis membro di multanombra societi okulta), il esis anke un de la precipua animanti di Thule. Inter la unesma kompanuli di Hitler, le maxim eminenta e ti di lua proxima cirkumajo esis do omni adheranti di Thule : Rudolf Hess, kompreneble, ilqua, fanatika pri magio ed astrologio, asertis esar «spiritisto de Egiptiana origino». Ma esis anke Heinrich Himmler, Alfred Rosenberg, Ernst Röhm, Julius Streicher, Hermann Esser, Hans Franck ; e kelka altri pluse. E mem, plu tarde, Hermann Göring...

Certe, tre rapide, l'autokrato Hitler eskartos su de Thule. Nome il nule intencis partigar sua povo. Ma semblas ke kelka membri di lua cirkumajo ne agis tale : Hess, Himmler, Haushofer. La intelektala etoso di Thule en qua naskis la nacionala socialismo developesos do kun olu, dum krear ica mistikeso di pagana religiozeso qua intencis anuncar la superhomo. La nigra Ordeno dil SS, ye la impulso da Himmler, esos ulamaniere lua sekulara brakio exterminera. Kande Hitler redaktas en Mein Kampf : «To quo ne esas de bona raso en ica mondo valoras nulo», il nur repetas l'omna aryosofista doktrini qui, de List til Thule transirante per la Ordeno dil Nova Templo di Liebenfels avancis subteramaniere dum kinadek yari ante spricar en la Germana kaoso dil tempo pos la desvinko. Ici esis doktrini fundamentizita sur koruptita mistikismo laudegante til absurdeso la defenso dil pura sango, asertante preparar la regnesko di la «raso dil siniori» e di same hipotezatra ora epoko, olqui esas oldacha doktrini dal penseri e libri-autori esoterista same kam iniciala legendi veninta de la barbara mondo. En 1934 Hitler konfidos a proximulo : «Me laboras per martelo, e me esforcas eskartar omno quo povas esar debila o vermoza... Ni kreskigos ed edukos yunaro opoze a qua la mondo tremos, violentoza yunaro, imperema, senpavora, kruela.»

Segun Angla historiisto, Thule havis anke adepti dil satanismo en lua internajo. Omnakaze, Lucifer sempre min o plu vagadas en la regioni dil okultismo. Per inkarnacar su en politikala movado di qua Hitler esabos la mediumo, ica tenebroza idei gangrenigis e koruptis la Germana nacionalismo ye apokalipsala maniero.



Segun artiklo da Ioannes Cogitans publikigita en la revuo EUROPA NOSTRA.



1 - nacionalistarismo* : Ico esas neologismo dal autoro di ca artiklo, versimile kunfuzigante la vorti : nacionalismo e totalitarismo* por expresar ke ica nacionalismo esis tote extremista sen posibla meza konduto.



2 - pan-* : Ye mea konoco, ica prefixo veninta de la Greka linguo ne existas en Ido. Ma ol existas en multa Europana lingui e signifikas : tote, komplete.



3 - manikeismala : La manikeismo esas absoluta lukto inter du kontrea        principi. Ol esas anke maniero konsiderar ulo sennuance kom tote bona o tote mala



(Ek Kuriero Internaciona n° 4/2009)




mardi 21 juin 2016

BEANTA VUNDURO


150 yari pos lua erupto, la Separo-milito duras impregnar la mento dil Usani, inter qui esis mili de homi celebranta ita aniversario kun fiereso mixita kun tristeso e furio.



150 yari ante nun, ye la 12ma di aprilo 1861, eruptis en Usa la maxim sangoza milito di lua historio : 618.000 mortinti, plu kam un milion de grava vunditi, teritorio quarople de olta di Francia devastita. Ita buchado recevis, e mantenas, du diferanta nomi – un por singla partiso – ico pruvas ke ol separas ankore la menti. Segun la Nordana vinkinti, ico esis intercivitana milito. Or, nulo esas plu nejusta. La desvinkinta Sudo nulatempe volis kaptar Washington, modifikar la federala institucuri, impozar lua sociala e

politikala reguli. La maxim kara deziro dil Sudo esis pludurar vivar quale lu vivabis depos du yarcenti sub lua blanka suno, en la tropikala humideteso, l'ombro di lua magnolii, la sereneso di lua agri di kotono, di tabako e di sukro-kani. La Sudo havis civilizuro defensenda. Lo esas por olu ke lua filii iris a kombato. Pro desestimo, la Nordo konsideris li kom rebeli. Qua esas kulpoza ? La Sudo mustis reaktar kontre komercala strangulado volata da le «yankee», sucedo de legi vexanta, neyusta e dominacanta, la repetita violaco di Konstituco asertante ke singla Stato havas la yuro separar su de la Federuro. Ita yuron revendikis la Sudo lor teroriganta konflikto quan lu nomizis la «milito inter la Stati».

Lo esis ya lukto inter la du parti de la Usana kapruptilo. La peci situita en la Nordo interpretis la Konstituco segun maniero autoritatema, centraligema, koaktanta. Inverse, la peci situita en la Sudo interpretis segun maniero flexebla, regionalista e liberala la sama Konstituco. La fondinta Patri versimile deklarabus kom justa la Sudo : on darfis livar l'Uniono. La vorto carelate devas dicesar : separo. Parolesas pri la defio di dek-e-un Stati por prezervar lia suli, lia hemi, lia mori, lia koncienci – l'anmo dil Sudo, lua ebulianta e fiera sango, qua balde manifestesos ye la avana parto dil historiala ceno.



Fuorto Sumter



Un monato pos l'iro da Abraham Lincoln en la Blanka Domo dum marto 1861, omna regardi direktas su vers mikrega fuorto konstruktita ye la somito di insuleto izolita jacanta ye l'enireyo dil portuo di Charleston, en Sud-Carolina. Ol esas Fuorto Sumter. Nordana garnizono okupas ol , ico esas provokanta simbolo meze dil Sudana lando. De-ibe spricos la cintilo qua acendos la pulvero til la generala incendio. La Sudani siejas Fuorto Sumter, pose, ye la 12ma di aprilo 1861, fruamatine, li aspersas ol per obusi. La kanonpafado duros dum duadek-e-quar hori, produktos nur kelka vunditi ed abutos a la livro dil fuorto. Ico esas la maxim bona okaziono posibla a Lincoln por kredigar ke la Sudo esas la atakanto. Il mobilizas 75.000 viri. La milito komencas. Sequas mil dii de kombato, dek-e-sis decidigiva batalii, deko de febroza kampanii e, che la du partisi, ita flamifi di audaco, di kurajo, di heroeso qui parkovris la nemezureble granda honoragro dil vizajo di la granda militi. Granda quale olta di 1914-1918 por la Franci. Granda pro ke ol esas la unika qua havis kom agoloko lia propra teritorio. Dum aprilo 1865, la Sudo agnoskis la desvinko per la armi. Ma lu nulatempe aceptis la lego dil vinkanto. Ita asasinita libereso, pri qua plu kam sis million homi revabis, poslasis vunduro olqua nulatempe risaneskos. La Sudo cedis. La Sudo submisis su. La Sudo rieniris l'Uniono. Ma sub ita semblo, lu pluduris esar rebela – en lua mento, lua anmala fibri, lua esperi. E lua memoraji. Du monati ante la eventi di Fuorto Sumter, Jefferson Davis elektesis kom prezidanto dil Sudala Federuro. Il facis juro sur la gradi dil Kapitolo* di Montgomery, Alabama. Lo esis lore la triumfo dil fido, dil entuziasmo, dil euforio. La historio aceleresis.

Opoze a Lincoln, esis de nun Davis. Opoze a la Nordo, esis plu kam irgatempe antee la Sudo asemblita, havanta nacionala volo, e la percepto di komuna destino. Un yarcento e duimo plu tarde, dum pasinta februaro, la homi esis multa mili qui celebris ita evento kun fiereso mixita kun tristeso e furio. Opoze a la ipsa Kapitolo di Montgomery, la anciena fusili, la kostumi di la lora epoko, la Sudana standardo kun lua steli e la kruco di Santa-Andreas defilis tra la fumuro dil kanoni, la himno dil neperisiva Dixie, olqua kantas la dolceso di la vivo, la lando dil kotono e la bona anciena tempo. La parado duris dum plura hori. Ye la fino, ibea aktoro pleis la rolo di Davis e lektis la diskurseto quan ilca dicis olim : «Opoze a la forteso, la Sudo flarigos da lua adversi l'odoro dil pulvero. Lu defensos lua yuri. Nur lua yuri. Ma lua omna yuri.» Du monati pose, la kanonpafado di Fuorto Sumter montris tre videble ke la Sudo esis profunde konvikita pri la yusteso di lua skopo. Ye la pasinta 12ma di aprilo, ita fuorto, simbolo di neshanceligebla volo, invadesis dal turbi celebranta ica historiala memorajo e manifestanta fervoro. Quale en Montgomery. E quale ibe olim, adversa fanatiki furiis kontre la «nostalgiozi di la sklavismo».



Ka la sklaveso esis la kauzo di ca konflikto ?



La maxim revoltiganta trompo di lo «politically correct»-a koncernanta la Separo-milito ligesas al sklaveso. On injenias por kredigar dal Usani ke ol esas la unika kauzo di ca konflikto. Ico esas plusa mentio. Kande la unesma pafi kambiesis, la Stati dil Nordo kontenis deki de mili de sklavi. La sklaveso esis legala en Washington ed en 1857 – t.e. apene quar yari ante la komenco di la milito – la Suprega Korto di Usa riasertis ke la fakto posedar gehomi de nigra raso por submisigar li a konstanta laboro esas konstitucala yuro. Samepoke, deputiti dil Nordo propozis emendo ye la Konstituco, olqua precize definis ke la federala instanci havas nula povo por intervenar pri la sklaveso en la Stati ube lu existas. Kurte, onu ne mortigis 618.000 soldati por liberigar 4,5 million Nigri importacita de Afrika. La milito produktesis per la obstinego di Lincoln por irgakuste salvogardar l'Uniono. Po la preco di teroriganta sango-balno. Lincoln havas sua mauzoleo en Washington. Ol esas mem la maxim impresanta de omni. Multa memorinda frazi quin lu dicis grabesas ibe. Ma on serchus vane la maxim signifikanta de oli: «Se me povabus salvar l'Uniono sen liberigar mem un sklavo, lore me agabus lo.»


Segun artiklo publikigita en la jurnalo AF 2000 redaktita da Philippe Maine.



(Ek Kuriero Internaciona n° 4/2010)

samedi 11 juin 2016

L'ORAKLO DIL DALAI LAMA


Ica artiklo quan me trovis en la revuo BOUDDHISME ACTUALITES esas tre exotika a ni Ocidentani. Me adaptas ol ad Ido, nam ol prizentas tote altra mondopercepto kam olta quan ni kustumas konocar, nome ol esas traito di Aziana kulturo e mento tre diferanta de le nia e de lia streta e severa racionalismo. Parolesas hike pri homo qua esas mediumo inter la Dei e la Dalai Lama.



PHARI, L'URBO DI MEA NASKO



SIMBOLO DIL BUDDHISMO VAJRANA (Tibetan)
Me nomesas Thubten Ngodup e depos la 31ma di marto 1987, me esas la 17ma mediumo, la «Kuten» di nia protektera deo Dorjé Dragden. Tra me, il parolas por lo bona di Lua Santeso la Dalai Lama e di lua populo. Me esas tamen nur tre ordinara ento.

Me naskis en la sudo di Tibet, ye la 16ma dio dil 5ma monato di la yaro dil faira Ucelo en 2084 segun nia rejala kalendario, t.e. ye la 13ma di julio 1957 segun la ocidentala kalendario.

Nulo lor mea nasko povabus konjektigar mea nuna vivo. Per la forteso dil agi e dil deziri di mea pasinta vivi, me povis fugar l'inferno qua esas la Chiniana okupado. Mem hodie, esas granda sufro a me rimemorar to quon me vidis ed audis.

Mea infanteso e puereso esas quale plago di qua la doloro lancinanta kelkafoye retrovenas a me. Ol nulatempe vere kalmeskis, malgre l'amo di mea amata genitori e di mea spiritala maestri. Me naskis en inferno kreata dal homo, por la homo, ube kelka homi saturis su per la sufro di altri. Me esas trista kande me pensas pri ti omna qui ne havis la bona fortuno fugar, pri l'omna malaji qui facesis. Mea lando forsan ne esis perfekta, ma ol esis la mea. Homi, bestii e dei kunvivis harmonioze til l'arivo dal Chiniana okupanti qui destruktis omno, separante la matro de lua infanto, la patro de lua filiulo, la amiki del amiki, destruktante la monti, la foresti e la riveri.



MONAKEYI E PILGRIMANTI



Mem en mea maxim 'lontana' memoraji, me sempre volis esar monako. Tamen, dum mea infanteso, me por tale dicar nulatempe vidis mem la maxim mikra robo di monako o di regulierino.



LA SONJO DI DOMO RULANTA



Lo esas en Bhutan ke me komencis havar stranja sonji, di qui on povus certe dicar ke li esis predicera. Ante arivar en la refujinti-kampeyo, me sonjis pri peizaji rurala, pri domi kun inklinata tekti jolie dekorata per flori-poti. Ica omna kozi esis nekonocata da me. Or, la peizajo quan me deskovris en Jishing Khang esis identa ad olta quan me vidis dum-sonje ; me esis mem kapabla dicar de ante quale esos nia voyo, o la nombro e la koloro dil animali quin ni esis renkontronta.



RIDETANTA OLDA MONAKO



Renkontro semblante sen importo modifikis omno. Dum l'autuno di 1970, dum ke ni retrovenabis parfatigata de la konstrukteyo di Manali, me marchis quiete, retroirante ad-heme kun lakto quan me irabis komprar che la merkato quale singlamatine, kande olda monako tre inklinesinta e qua marchis desfacile per apogar su sur lua bastono, paroleskis a me.

– Bona jorno, ed esez omno bonaugura a tu, ho mea filio !

– Omno esez anke bonaugura a vu, ho veneracinda monako.

– He ! Tua pronunco e tua manieri savigas da me ke tu jus arivis, kad ne ? De-ube do tu venas ?

Pro ke me esis babilema, ed opinionis ke il esas simpatiinda e bonkordia, me respondis detaloze a l'omna questioni quin il pozis a me, ed oli esis grandanombra.

Me naracis komplete a lu omno quon ni travivabis, la hororinda vivo en Phari, la masakrita animali, la fugo, la trairado di Bhutan... Me naracis absolute omno a lu, inkluzite mea deziro divenor monako ed olta di mea patro qua volis ke me divenus membro dil Sakya Centre di Rajpur pro ke nia omna ancestri esis «Sakya»-i.

– E se me dicus a tu ke tu povas divenar monako hike, en Dharamsala, quon tu pensus pri ico ?

Me joyis tilextreme.

– Yes, volunte, ho veneracinda monako, ma me devas parolar pri to a mea genitori.

– Ne desquieteskez pri tua genitori, me ipsa iros parolar a li. Ube tu habitas ?

Me explikis, lore, quale trovar nia domo, ma il preferis invitar me a rendevuo che Ugyen, t.e. la spozulo di mea onklino Acha Bumdro, seniora fratino di mea matro quan ni jus ritrovis e qua ganis sat bona salario per trikotar lana vestaji. Ugyen okupis su pri la imprimerio di Dharamsala, ne fore de ilua monakeyo, e pro ke il marchis vere desfacile, lo esis ibe ke la olda monako volis vidar mea genitori. Il explikis lore a me ke il venis de la monakeyo di Gadong ube esis nur kelka monaki. Pro ke fakte existis projeto por augmentar la nombro di ta regulieruli, me esis bonvenanta.



LA RELIQUII DIL OLDA CHINIANA MONAKO



Ante irar a Kushinagar, t.e. la loko ube la Buddho cesis vivar, ni iris sur la voyo a Nalanda. Nova extraordinara evento 'okuris'. Nome, dum ke ni esis envoye, ni videskis Chiniana templo e, kompreneble, ni rezolvis irar adibe por ofrar donacaji ed agar prosterni. Olda monako sidis hike, pregante tranquile meze di incenso-voluti.

Ni konverseskis pri senimporta temi ma tre polite e respektoze. Ante adiar lu, mea patro ofris a lu modesta donacajo ma ye l'instanto kande ni esis livonta lu, la olda monako vokis ni :

– Ne departez, restez ankore kelketa tempo, lu dicis a ni ante ekirigar de lua altaro splendide dekorita poto.

– Ne departez ante ke me montrabez a vu ico, lu pludicis per regardar la poto kun senlimita respekto, e dum cesar respirar. Parolesas pri reliquii di nia sinioro la Buddho Shakiamuni. Regardez !

Ni fremisis kande ni regardis l'internajo di la orizita poto. Splendida mikra perli kristalatra bele dispozesis, oli omna rivalesis por la brilanteso. La olda monako explikis ke, komence, esis nur un unika perlo ma ke, miraklatre altra perli aparabis. Lore, me saveskis ke eventis ke reliquii plumulteskez spontane e ke uli mem nomizesis la «matri» nam oli naskigas konstante altra reliquii simila ad oli ipsa. Por dankar ni pro la donacajo, tamen tre modesta, da mea patro, il volis benedikar ni per adpozar la poto sur ni.

Perlo falis aden mea manuo sen ke irgu perceptez ico. Me montris ol furtatre a mea patro qua nemediate signifis a me pritacar. Me supozas ke lua rezono esis simpla : ‘quoniam’ reliquio di Budho falabis aden mea manuo, lo esas pro ke ol destinesis falar en ol. Me pritacis.

Kande ni esis exter la vid-atingo de la monakeyo, mea patro envelopis ol en kordono ek reda texuro quan me recevabis lor antea benediko e quan me nodigis ye mea kolo. Me do efektigis la pilgrimo kun ica reliquio sur me. Nia astonego esis granda kande, retroveninta en Dharamsala, me deprenis la kordono e me deskovris ke ne esis una, ma tri perli ! Me konservas oli, depos ita tempo, kom personala benediko dal Buddho. Me devas dicar ke me rivenis a Nalanda en 1975 per surirar la sama voyo ; malgre mea esforci, me nulatempe povis ritrovar ica mikra Chiniana templo.



(Ek Kuriero Internaciona n° 1/2009)