samedi 31 décembre 2011

[CIENCO] Kad la fino dil tempo sunal ?

°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
Kinadek ciencozi di la tota mondo kunvenis ye la 3ma e 4ma di novembro 2011 ye klozita pordo en la nordwesto di London sub l'egido dil Royal Society (Akademio por cienci Britaniana) por debatar pri nova defino dil tempo. Ita kunveno interesis la Britaniani. Segun la jurnalo SUNDAY TIMES, la Greenwich Mean Time, "simbolo dum plu kam 120 yari dil rolo di superpotenta lando Britania Viktoriana", balde desaparos. La tempo GMT establisesas sur la bazo dil tempo sunal departante de la rotaco dil Tero. La refero, diveninta internaciona lor konfero en 1884 en Washington, esas la meridiano di Greenwich, qua povabus same bone nomizesar la meridiano di Saumur.
La nova defino propozas emancipesar komplete de la tempo sunal. La meridiano di Greenwich ridivenus meridiano quale le cetera, nome lineo imaginal.
En la realeso, lo esas depos plu kam 40 yari, ke la mondo ne plus guvernesas dal tempo GMT, olqua tamen duras esar la tempo legala en Unionita Rejio ed esas ankore grande utiligata kom refero. (En Francia, la tempo vintral konformesas a GMT + 1, la tempo someral a GMT + 2.) Konfero internaciona en 1972 adoptis la "Tempo Universal koordinata" anke nomata UTC, olqua kalkulesas da 400 horloji atomal repartisita sur la surfaco di nia globo (la sekundo definesas per la ocilo-ritmo di atomo de cesio ("cesium"). La tempo atomal havas l'avantajo esar multe plu preciza. Olu diferas de kelka fracioni de sekundo dil tempo definita per la rotaco dil Tero.
Hodie por mantenar la korelato kun la rotaco teral sekundo interpozita adjuntesas preske singlayare. Lo esas ita sekundo quan la ciencisti propozas supresar, samatempe abandonante la korelato kun la tempo GMT. La chanjo divenas nekareebla per la funcionado dil reti, tam di telekomunikado kam di navigado per satelito. Ita reto bezonas sinkronigo ye la nanosekundo*.
Konsilo propozanta supresar la sekundo interpozita submisesos dum venonta januaro a la voto dil Uniono Internaciona por la telekomunikadi en Geneve. Se ol adoptesos, la tempo atomal eskartesos pokope de la tempo sunal, segun quanto de un minuto dum periodo de 60 til 90 yari, e de un horo 600 yari pos nun.
La Statala sekretario Britaniana por la Cienco, David Willets, opozita a ca projeto, explikas ke la "Britaniana poziciono esas ke ni devas konformesar precize a la tempo real tala quale la homi sentas olu, e qua apogas su sur la rotaco teral e ne sur la horloji atomal". Il kredas anke deskovrar "dopa pensi nacionalista" en ica debato, pro ke la Kontoro internaciona por la ponderili e mezurili (BIPM)
instalesas en Sevres (Francia). Ma ita organismo quale indikas lo lua nomo, havas nulo nacionala.
Ita ciencala diskuti memorigas ke la defino dil Tempo, quale olta dil Morto, esas parte konvenciono.

(Segun artiklo da Aline Adrenne publikigita en la jurnalo PRESENT)


°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°

mardi 27 décembre 2011

REVOLUCIONO KOSMOGONIAL

:::-:::

La reprezenti pri l'ideo dil mondo e dil universo chanjis konstante dum la yarcenti ed oli esis la reflekto dil mento di civilizuro (religio, miti) e dil evoluciono dil cienci. Nun granda pazo adavane facesas, nome on savis ke la universo (kosmo) kompozesis per plura galaxii, nun on deskovras ultree ke existas plura kosmala sistemi e plura universi. La ciencisti nomizas ica multopla universi : multiversi. Ico subversas omna idei quin la ciencisti havis pri la unika universo ed igas la anteriora reprezenti obsoleta. Quala konsequin havos ica deskovro ? Me ne presavas nam ico povas destruktar omna koncepti religial e/o ciencal til nun existanta e samatempe ofrar a li la posibleso di rinoviguro. Kun tala diverseso di "multiversi" divenas apene kredebla ke la homo esas sola en la universo e la raporti o miti pri exterterani divenas potenciale kredebla. Quala esas ita homi ? o vivanta inteligenta enti ? Nulon ni ankore povas dicar. Tamen la ciencisti semblas sempre plu multe kredar la posibleso di paralela universi tre simila a la nia. Forsan en ita paralela universi, la mondo havis tote altra evoluciono kam sur la nia. Posible existas universo ube Napoleon esis vinkanto en Waterloo ed ube Britania esas nun Franca provinco. En altra universo la Arabi ne desvinkis en Poitiers (732) ed ibe Europa esas islamana de longa tempo. Ma lo maxim interesiva esas la eventualeso ke nia Linguo Internaciona forsan divenis la oficala linguo auxiliar di Europa en paralela universo. Domaje ke la cienco ne ja posibligas a ni voyajar tra la diversa "multiversi"...

:::-:::

samedi 17 décembre 2011

LE "VIMANA"

:::-:::

Kad ni esas le unesma qui vizitis la Luno nia satelito ? La Ocidentani kredas ke yes. Ma anciena skripturi e kroniki Indiana trovebla en le "Veda" (maxim anciena sakra texti di India ed evanta de adminime plu kam triamil yari) semblas asertar ke no. Ibe on trovas stranja antiqua texti qui deskriptas militi duktata da misterioza deala enti qui lansas de aerala vehili nomizita "vimana" radii di qui la efekti tre similesas olti dil moderna bombi atomala. Kande la Angla eruditi dil XIXma yarcento deskovris ita texti, li kredis ke oli esis fablatra miti inventita da homi havanta granda e brilanta imaginado. Ma la militi e deskovri di la sequanta yarcento chanjigis la opinioni e nun esas enigmato : kad existis olim antiqua civilizuro en India od altraloke qua esis plu avancita teknologiale e ciencale kam nia ? La Ocidentani, tre generale, ne volas pensar pri co nek kredar ica posibleso pro ke lia koncepto dil progreso esas lineala. Ma multa Indiani qui havas kosmogonio aludante rikomenci senfina defensas ica tezo.
Dum paco-tempo esis anke altra aernavi nomizita "pushpaka" qui flugis quale la moderna avioni ed interjuntis diversa urbi. Ma esas ulo mem plu extraordinara. Kelka yari ante nun Chiniani deskovris dokumenti en la Sanskrita linguo en Lhasa, Tibet, e li sendis oli a la University of Chandrigarth por ke li tradukesez. D-ro Ruth Reyna di ca universitato asertis ke la dicita dokumenti kontenas informi teknikal por konstruktar kosmospacala navi interstelal !
La detali furnisita pri le "vimana" e lia aspekto tre pensigas pri le NIFO (Ne-Indentigita Fluganta Objekti) pri qui diversa testi raportas en nia epoko. Do la questiono pozesas : kad olim tre avancita civilizuri ja existis sur nia globo ed altraloke ? Oficale ica posibleso negesas dal oficala ciencisti Ocidentana, ma on savas anke ke la nacional socialista ciencisti ed Adolfus Hitler ipsa tre interesesis pri la texti Indiana antiqua. Kad la remarkinda avanco dil cienco e tekniko Germana ita-epoke debesas a lia studiado ?
Misterio...

:::-:::

vendredi 2 décembre 2011

NOVA POSIBLA CIVILIZURO POR BRITANIA

:::-:::

Me tre prizas la Indiana kulturo, arto, filozofii, literaturo, religii e koquarto. India havas richega kulturo evanta de multa yarmili. Ed ita kulturo esas tre diversa, nam en ol on povas trovar omno.
Olim Britania koloniigis India ed adportis a lu sua patuazo*. Quankam me ne esas entuziasmoza pri la Angla idiomo, on devas konstatar ke ico posibligis la futura uniono di India e lua aceso a la moderna mondo-vivo. Se la Angla koloniigo ne esis bona omnarelate, ol, adminime, havis anke tre pozitiva lateri por India. Nun, India esas sendependa e divenas un de la tre egardinda landi di nia komencanta XXIma yarcento.
Britania dekadas dramatatre e perdas lua omna tradicioni ed omno quo igis ol olim potenta e respektata lando. Ma la fundo dil abismo ube esas sinkesanta Britania havas anke posibla pozitiva lateri. Nome la Britaniani povas ripozar en questiono to sur quo li apogesis til nun e konstatar ke lia tilnuna civilizuro bankrotas. Lore, li mustos krear nova civilizuro por havar nova vivo e principi en la skopo permanar. Ed India havas civilizuro per qua li povus inspiresar pro ke ol duris dum plura yarmili e permanas bone ankore nun.
Ja esas multa Indiani en Britania e la Indiana restorerii ibe prosperas. Ma la Angli povus anke adoptar ne nur la Indiana koquarto, ma anke spektar Indiana filmi, tradukar Indiana libri e literaturo. Adoptar traiti dil Indiana vivo-maniero konciliebla kun lia propra vivo-maniero. Interesesar pri la hinduismo e la Indiana filozofii qui povus adportar a li espero e vivo-motivi. Konoceskar e prizar la Indiana muziko, pikturi e skulturi. Olim, la Angli esis la koaktata docisti di India. Hodie la roli povus inversigesar e la Britaniani povus libere multe lernar de lia anciena koloniigiti. Li esas tre fortunoza havar la posibleso agar tale, nam ne omna olima koloniiginti dominacabis tante remarkinda ed alte civilizita anciena imperio. Me judikas ke la Britaniani povas salvesor per imitar ed adaptar la Indiana civilizuro. Me envidias li, ma kad li intelektos ke li havas granda fortuno eventuala e ka li savos kaptar olu por divenar nova modelo por Ocidento ed Europa ?

:::-:::