mercredi 31 janvier 2018

INKLUZAJO INDIANA EN PARIS


Pro ke me interesesas pri India, kelkafoye kande me iras a Paris, me prizas vizitar ica stradeto surnomizita « mikra India » ed ube multa butiki pitoreska joyigas tua okuli e bon odori de spicaji frapas agreablamente tua naztrui. Tu havas l’impreso desembarkir en India, od en ula regiono dil Indiana mondo. Ma komence, ca stradeto ne previdesis por tala skopo.

La paseyi di Paris, maxim grandaparte, konstruktesis dum la komenco dil XIXma yarcento. Oli esas stradeti kovrita per vitraji, e, generale, klozita dumnokte. Lor l'epoko di lia konstrukto, oli vizis shirmar pekunioza klientaro del chanjema vetero e del fango dum tempo kande onu ne povis netigar bone Paris pro la tro anciena e streta stradi. Oli esis eleganta ed agreabla loki e ofris omnaspeca komerceyi, butiki e vari ofte luxoza. Oli kontenas ankore nun imobli kun apartamenti lokacebla e dum la fino dil XIXma yarcento la famoza skriptisto Franca, Louis-Ferdinand Céline, naskis en tala imoblo di paseyo.
La paseyi do esis florifanta dum la unesma duimo dil XIXma yarcento e lia koncepto adoptesis anke en granda urbi di Francia e mem kelkafoye exportacesis ad extera landi.
La aludita paseyo Brady esis stradeto komencinte konstruktesar en 1825, segun komendo da richa komercisto, s-ro Brady. En 1854 pro la labori arkitektural da prefekto Haussmann, ol dividesis a du parti. Nur la parto kontigua al strado dil « Faubourg-Saint-Denis » es kovrita per vitrajo, la altra parto kontigua al strado dil « Faubourg-Saint-Martin » ne havas vitra tekto por shirmar ol.
Dum la duesma duimo dil XIXma yarcento, prefekto Haussmann abatigis multa mikra e sordida stradi e stradeti nesalubra di Paris por remplasigar oli per larja avenui apertita al suno-radii e quin on povis multe plu facile netigar. La paseyi, lore, komencis dekadar e multi desaparis. Multi anke sucesis permanar e duras esar atraktivajo dil chefurbo di Francia.
Vers la fino dil XXma yarcento, la paseyo Brady esis loko ne plus flegata e preske vakua de komerceyi, lore, Indiano, s-ro Ponnoussamy, apertis ibe la unesma restorerio Indiana. Il esis sucesoza e pose multi de lia samlandani imitis lu. E pokope, la paseyo Brady divenis inkluzajo Indiana ube florifas e prosperas butiki e komerceyi Indiana-Pakistanana, e di homi venanta del insulo Maurico (Mauritius) e mem del transmara departmento Franca La Réunion. Ica omna regioni esante tote o parte elementi del Indiana mondo, etnale e/o kulturale.
Yen to quon artikleto interretal skribas pri ol : « India meze di Paris, lo esas la paseyo Brady de ube emanas spicizita odori ed ube videsas la intensa kolori dil vestaji tradicional (di India). En la quartero cirkondanta la fervoyala staciono « Gare de l’Est » (Estala staciono), la paseyo shirmas sub lua vitra tekto restorerii, kuafisti e butiki diversa. (…)
La Mikra India ofras a tu, nunepoke, amaso de restorerii ube tu povas apreciar la koquarto tradicional di India ye bon merkato (chipe). Por igar plu kompleta ica inicio al kulturo Indian, tu trovos vers la latero dil « Faubourg-Saint-Denis » vendeyo di qua la estaleyi esas nekustumala en Francia : frukti e legumi havante nomi e formi nekonocata da ni, vicinesas kun parfumizita rizo, bon odori oriental, teo, juveli, kostumi e la neevitebla DVD Bollywood. »
Koncernante me, me prizas irar al apuda butiko Velan ube on povas komprar omnaspeca produkturi Indiana : nutrivi ja tote pronta por koquar segun Indiana maniero, teo, incenso-bastoneti, kuketi Indian e konfitaji diversaspeca (kelkafoye Franca), saponi, dentifrico natural, ornivi, libri pri la religii e kulturi di ta subkontinento, ed anke CD diski di muziko Indiana. E plusa altra kozi, inter li tre pitoreska saki kun portreti di hinduista deaji. Ica omno es generale ye bon qualeso, ma ne sempre chipa.
Me adiras volunte ca paseyo por la vidajo tote eklandiganta dil butiki ed estaleyi Indiana, e, precipue, pro la bona odoro dil spicaji qui frapas tante agreablamente tua naztrui. Tu havas l’impreso voyajir a tre fora lando exotika jacanta ye granda disto, sen pagar chera aviono-bilieto e sen la tre desplezanta kontrolo en l’aeroportuo.      


mercredi 24 janvier 2018

RUSA VINTRO

Mikra penso por nia amiki Rusa, qui subisis 10 dii ante nun temperaturi apta glaciigar la sango. La termometro indikis -53°C en la urbo Iakuck, Siberia, dum la 14ma di januaro 2018 !

lundi 1 janvier 2018

LA LAMENTINDA STANDO DIL FRANCA FERVOYI

Me retrovenis recente de voyajo a sudala urbo Franca por irar an la tombo di mea genitori. La vehado adibe per treno duras dum preske sis hori. La treni ne plus cirkulas kun la regulozeso quan li havis dum mea yuneso. Ma quankam la tardeso es desagreabla, ol, generale, ne esas tre granda ed ico esas ankore tolerebla. To quo esas min bone aceptebla esas la deskomforto dil treni hodial. Me memoras ke dum la yari 1970ma, kande me rezervis plaso en vagon-fako di duesma klaso, la preco (en la pekunio di ta epoko) esis klaramente plu chera kam bilieto por la unesma klaso di nun. Ma la komforto anke sequis ed en plaso di duesma klaso, on havis multe plu multa komforto kam hodie en unesma klaso, nome la sidili esis plu komfortoza ed on havis plu multa spaco. La duesma klasi pensigas pri la komforto dil triesma klasi di mea infanteso (komence dil yari 1950ma ed oli supresesis lore). E, mem, versimile, la duesma klaso di hodie esas infra al triesma klasi di olim. Ico es nekredebla !!! On progresas koncernante la teknologio ed on havas hodie instrumenti qui faciligas grande la vivo, ma esas altra kozi tre utila qui regresas. Ed onu ne havas vera alternativi, nome avioni ne esas atingebla omnube, e la interregiona od internaciona autobusi ne ja esas tre grandanombra nek disponebla en multa loki. Do posrestas nur la treni, kande onu ne povas - o ne volas - voyajar per automobili. Ma semblas ke la direktantaro dil Franca fervoyaro (SNCF) esas tre nekompetenta e nule sucias pri la bone-esar dil pasajeri. Ultre lo la informatiko dil SNCF esas tre defektoza ed eventas konstante problemi pro ol e la desordino e desorganizado esas sovente (ofte) kompleta. Ma, malgré la frequa panei e misfuncionado, la guvernerio di Francia ne volas reaktar. Probablamente, pro ke ol ne povas, nam mankas la pekunio, quan on disipas vane altraloke por nociva skopi. Ico esas dezolanta e motivo por iraco e senkurajigo. On povas nur envidiar la Japoniani qui havas modelatra treni e fervoyi. Semblas anke, ke, segun certena personi, la fervoyi esas anke bona en Chinia. Ni devus lernar de ta populi.