lundi 26 octobre 2009

STARBUCKS-EYO

xxx:::xxx

Dum ca posdimezo, me iris a Paris e me vizitis la tale nomizita Latina Quartero. Me promenis sur la placo Santa Mikhael (Saint Michel en la Franca) ube esas granda fonteno kun statuo di arkianjelo Mikhael renversanta ed aplastanta la demono. Extravaganta yunini stranje vestizita kun boti ek plastika materio dansis e kantis ibe, havanta lia pedi en la aquo dil fonteno, e sub la amuzita regardi da kelka gapanti e turisti. Pose me eniris la vicina strado Saint Andre des Arts. Ol esas kelke bunta ed exotika strado di anciena Paris. Pro ke esis plura orientala restorerii e manjeyi ibe, on flaris la prefere agreabla ed apetitigiva odori di spici ed aromati de Proxima-Oriento e de Azia. Avancante plu fore, me havis la surprizo videskar unesmafoye en mea vivo Starbucks-eyo. Pro ke me tradukis olim artiklo pri la kompanio Starbucks por anciena numero di KURIERO INTERNACIONA, me regardis kun kuriozeso ica aparta kafeeyo. Me esis komence kelkete deceptita, nam la loko ne esis tre vasta (la streta stradeto, cetere, ne posibligabus havar plu granda spaco) e la tabli esis tre basa. Ma plu tarde, on povis konstatar ke esis komfortoza ibe e sat intima kun negranda nombro de personi. Che la vendo-tablo, videsis bone prizentata kafe-grani e tre apetitigiva kuki. Me regretis ne povar enirar la Starbucks-eyo pro tempo-indijo ed anke pro ke ne esas konsilinda a me drinkar kafeo pro sanesala motivi. Ma forsan, tamen, altrafoye...

xxx:::xxx

lundi 19 octobre 2009

HUNGARIA

xxx:::xxx

Hungaria esas lando qua havas izolita linguo en Europa. Nome, la Hungara idiomo ne esas Indo-Europana ma Ugra-Finna. Nur 'Finnlando' ed Estonia havas parenta patuazi*, ma oli esas tre diferanta de la Hungara e li ne havas la posibleso interkomprenar. Itaque* esas granda komuniko-problemo por la Hungari. Tante plu ke, diferante de lia Slava vicini, li ne esas tre dotita pri lingui. Do, omnatempe li bezonis auxiliara linguo por havar relati kun la cetera mondo. Olim, ica linguo esis la Latina, olqua esis plu kam skribita linguo, ma vere vivanta idiomo en la Hungariana Imperio. Pose kande li esis en la Habsburg-Imperio, on volis - ma sen granda suceso - impozar a li la Germana.
La konstruktita e facile lernebla lingui quale Esperanto, camotive, havis sat granda suceso en Hungaria. Olim anke Ido esis tre prizata ibe. Desfortunoze la disputi dal Idisti e lia senfina prilingua diskuti destruktis la ibea Ido-movado e nun subsistas nur Espo ed Interlingua.
Tamen, ye la komenco dil yari 1920, la olima Hungara Idisti publikigis tre interesiva libro di tradukuri literaturala en Ido. Lore evidenteskis ke nia linguo povas esar plu klara, preciza ed eleganta kam Espo. Regretinde la krizo produktita per la kontre-Ida intrigi dal fondero di Occidental Edgar von Wahl, en 1927-1928, destruktis ica omno. Nunepoke ne plus esas Idisti en Hungaria. Me tre regretas lo, e me esperas malgre omno, ke uladie nia bela, simpla ed eufonioza idiomo, qua esas sur meza voyo inter la nur artificala e skematra Espo e la naturalista lingui quale Occidental ed Interlingua, itere adoptesos da Hungari ed havos sucesoza futuro ibe.
Duminstante, tamen, la situeso dil Hungari ne plus esas tante dramatatra, nam la mala Angla linguo qua uzesas nek tre bone nek male omnaloke en la mondo, konocesas ed uzesas dal Hungari. Ma me opinionas ke bona Ido esus plu facile lernebla ed uzebla kam la Angla e -se Ido esus vaste difuzata en Europa - posibligus multe plu bone a la Hungari komunikar kun lia cirkumaji.

xxx:::xxx

jeudi 15 octobre 2009

JAPONIA HODIE E DIVERSAJI

xxx:::xxx

Me spektis, ne longatempe ante nun, tre interesiva emiso televizional pri moderna Japonia. La peizaji di ca lando esis impresive bela (precipue la monti), la anciena urbi e domi, la templi di pasinta epoki esis marvelaji. Lo saman onu ne povas dicar pri la megapoli* (granda urbegi) moderna, qui esas ledega e simila ad altra urbachi samastila trovebla omnaloke en la mondo nunepoke. Pos juir granda prospero ed abundo, Japonia havas nun problemi e chomado e chomeri pro la mondala krizo ekonomial. La nuna Japoniani, qui - asertite segun la televizional emiso - divenis tre individualista adaptesas tre male ad ita nova situeso. Kontraste, la homi sat evoza qui vivas en ancien urbeti provincala, aludas tempo kande la Japoniani vivis simple e neriche ma esis solidara. Itaque* li ne subisis mizero ed esis, entote, plu felica kam la moderna individualista Japoniani. Kad pro la krizo la Japoniani esos kapabla rihavar adminime kelka de lia anciena principi qui kontributis a la forteso ed a la prospero di Japonia ?
Francia ne esas tam potenta e richa lando, ekonomiale, kam Japonia. Ma ni anke subisas la problemi dil moderna mondo, e mem plu male ni subisas la katastrofatra efekti dil misagi da malega e koruptita guvernerio. La skandali en Francia ne cesas. Unesme, proceso kontre anciena chefa ministro qua havas la desfortuno desplezar a la nuna prezidanto, Nikolaos Sarkozius. Ilqua (Sarkozius) senkreditigis su per dicar neoportuna plumpaji koncerne ita proceso. Pose, la pedofila* ministro pri kulturo, Frederikus Mitterrando, qua redaktabis libracho pri sua propra vicioza vivo, defensis parole altra pedofilo*, nome la filmifisto Polanski serchata dal Usana judiciisti pro violaco facita sur puerino. Multa homi, lore, demandis la demisiono dal pedofila* ministro, ma vane nam lu sustenesas dal prezidantacho di Francia. Por plumaligar ica omno, yen ke Nikolaos Sarkozius nominis lua filiulo, evanta 23 yari e ne aparte sucesoza studento, ad importanta ofico por jerar parto del Franca industrio. Opoze ad ica nepotismo, esas granda indigno che omna politikal partisi, mem che olta dil prezidantacho. Ma ica nule sucias pri ico e montras maxim granda desprizo e desestimo a lua guvernati. Me ne cesas havar granda iraco e rankoro a la kompatinda e lamentinda dupi ed idioti, qui votis favore ad ita desnobla homacho, Nikolaos Sarkozius, du yari ante nun.Tamen, on avertis li, ke Sarkozius esas deshonesta trompero e mentiero, ma li volis nule askoltar nam li preferis audar la pseudo-patriota retoriko da ca senskrupula nanulo. Kompatinda Francia ! On preske envidias moderna Japonia, qua adminime ne falis a tante basa nivelo.

xxx:::xxx

jeudi 1 octobre 2009

LA SFINXO DI GIZEH

xxx:::xxx

Proxim la piramido di Khefren esas du templi ma precipue la giganta sfinxo di Gizeh. La Egiptologiisti opinionas, ke la sfinxo skultigesis da faraono Khefren segun lua propra imajo. Ma explori ciencala facita sur la kapo dil sfinxo e sur statuo di faraono Khefren trovebla en templo indikas ke la kapo dil sfinxo ne povas reale esar olta di faraono Khefren.
Ultre lo, la sfinxo havas traci di rodado qui ne debesas a la sablo, la geologiista experti esas absolute certa pri co, ma ad aquo o pluvaquo.
Kande on savas ke ica regiono esas dezerto depos plura mili de yari, ico ne povas esar. Ecepte, ke de periodo de 12.000 yari til 9.000 yari ante nia ero, la dezerto Sahara esis verda ed recevis abundanta pluvi. Konseque la sfinxo atribuata a faraono Khefren esus restaurado ed evus de 10.000 yari ante nia ero. La geologiala traci di humida rodado igas serioze konjektar ico. Ma la Egiptologiisti divenas lore fola, nam ico subversus lia omna teorii, nome la Egiptiana civilizuro esus multe plu anciena kam to quon on til nun kredas. Kad existis ja 10.000 yari ante nia ero brilanta civilizuro en Egiptia ? Kad ica civilizuro esis ja Egiptiana o nur stranjerajo exportacita da 'lontana' koloniisti ? La sfinxo supozigas ico, ma la Egiptologiisti ne esas pronta aceptar kredar lo.

xxx:::xxx