mardi 16 septembre 2014

LA "JETTATURA"

La Idisti divenas sempre plu dormema ed inerta, malgre ke lia nombro esas kreskanta che la interreto. La Idistala FB-i, ecepte le mea, esas anke tre dormema. Mem la linguala questioni, qui olim interesis pasionoze la Idisti, ne plus havas respondi (ecepte le mea - e me ne prizas tala temo). Anke la Ido-renkontro di ca yaro en Paris esis multarelate fiasko. Certe, on povas opinionar ke la krizo ekonomial e la pekunio-indijo dil Idisti esas grandaparte responsiva por tala situeso, quankam Paris esas un de la maxim atraktiva urbi turismal di la mondo. Ma ye la komenco dil yari 1920ma, kande Europa esabis devastita per la milito e multe plu povra kam hodie ; e kande la transportili esis plu lenta e chera, lore esis inter 200 e 300 partoprenanti che la Ido-kongresi. Pro ke itatempe la adepti di nia komuna idiomo esis multe plu entuziasmoza ed esperanta kam nunepoke.
Yes, la mondo evolucionis multe e la krizi debata a la kaprici dil reformiki tre nocis nia linguo e movado. Tamen kelka yari ante nun, la rinasko - danke la interreto - di nia movado, esis tre esperigiva. Ma subite la situeso dil Idomovado desamelioresis : nome, la Idisti divenis tre ociera e nereaktema. Nul expliko racional por ico existas. E se on serchus ye la latero dil neracionaleso ? Nia samkontinentani Italiana kredas serioze la posibleso di sorci ("jettatura") e di sorcisti ("jettatore"-i). La diktatoro Mussolini kredis serioze ke la "jettatore"-i povus agar efikiva sorci e lua bofiliulo, komto Ciano, konsideresis da multi kom "jettatore" to quo pozis serioza problemi en lua relati kun altra personi, tote aparte kun la altaranga homi di la lora rejimo Italiana. Fine, ico esis elemento qua kontributis plu tarde a lua kondamno ye morto-puniso.
La "jettatore"-i di Napoli esas tre famoza en Italia. Or, la nuna kadukeskanta stando dil Idomovado komencis kande sud-Italiano havis problemi kun la DK. Forsan ica persono rekursis a tre apta "jettatore" di lua regiono. La sorco esis granda suceso e se la Idisti duras dormar, nia movado esas perisonta.
Plura personi opinionos ke mea judiko esas ridinda, ma se on bone reflektas pri co kad on povas trovar plu bona expliko ? Ecepte, kompreneble, se fakte la tempo di la konstruktita lingui esas pasinta e, ke, anke la altra interlingui subisas la sama problemo e la sama kreskanta desintereso.