KOMTINO DE SEGUR

En Francia, komtino de Ségur (pronuncez : Segyur) (1799-1874) esas ankore konocata, nam elu esas famozino dil Franca literaturo. Tamen, elu ne naskis kom Francino, ma kom Rusino di granda familio aristokratal, nome le Rostopshin. En 1811, elua patro, lore generalo defensero di Moskva kontre la invadanta trupi Franca, incendiigis ica urbo. Por protektar ol. Tamen, e fortunoze, malgre la lora eventi, odio ne naskis inter amba populi.

Kelka yari pose, akompanata da sua patro e sua fratino, Sofia Rostopshin vizitis Francia ed esis bone aceptata omnube en la altaranga societo royalista, olqua esis tre gratitudoza ad elua patro kombatir sucesoze l’enemiko komuna, t.e. l’uzurpanto Napoléon Bonaparte. El esis tante bone aceptata ke el amoreskis kun komto de Ségur e mariajesis kun ilu. Samatempe el amoreskis pri Francia, e preske nekredeblajo ! Elu, qua esis la filiino dil famoza patrioto defensera di Moskva kontre la Franca trupi, divenis fervoroza Franca patriotino e tre pia Romana katolikino. Kande elu divenis avino, el redakteskis puerala romani por sua genepoti. Pro ke el remarkis, ke oli tre plezis a la pueri, elu editigis oli, e, rapide, havis granda suceso en la literaturo por-puera. Hodie, elua verki esas parto de la Franca literaturo generala, ed ankore prizata da omni ; precipue da historiisti, nam elua libri esas nekareebla e neremplasebla atesti pri la vivomaniero di elua tempo, t.e. la Duesma Imperio en Francia. El redaktis rakonti pri feini (Nouveaux contes de fées), ma ne nur, el redaktis anke inter altri : « Les petites filles modèles » (La modelatra puerini) dedikita ad elua nepotini e qua idealigas eli ; « Les malheurs de Sophie » (La desfelicaji di Sofia). En ica libro, komtino de Ségur naracas grandaparte pri sua propra tre severa edukado di yuna aristokratino Rusa. En « La fortune de Gaspard » (La fortuno di Gaspard), el redaktas pri la vivo di yuna tre inteligenta e laborera rurano di Normandia (regiono ube elu lojis), qua danke lua inteligenteso, laboremeso e sagaceso divenas richa industriisto. La pikturo quan elu facas pri la Franca socio di la lora epoko, per ita libro, esas aparte justa e remarkinda. Forsan elua maxim famoza libri esas : « L’auberge de l’ange gardien » (La albergo dil protektanta anjelo) e « Le général Dourakine » (Generalo Durakin). Ica amba libri darfas konsideresar kom nur un libro, nam la duesma esas la durigo dil unesma. En « La albergo dil protektanta anjelo », la autorino rakontas pri du tre yuna pueruli abandonata sur choseo e qui trovesas da profesionala militisto. Ica yuna homulo kompatas ili, kunprenas li ed iras kun li a la albergo dil protektanta anjelo. La du simpatiinda fratini qui jeras la albergo aceptas adoptar en lia hemo la pueruli. Pose, la militisto salvas Rusa generalo nomata Durakin, qua esis kaptita da deshonesta e kriminanta hotelisti. La generalo, cetere, venabis por rajuntar sua Franca amiko, nia protagonisto la militisto, nam ica kaptis ilu dum la Krimea-milito (1854-1856), olqua eventis inter Rusia unlatere e la federiti Anglia e Francia altralatere ; e la generalo esis traktata tre humane dal Franco. Parenteze, me atencigas ke la 19ma yarcento esis multe plu civilizita kam la 20ma, nam, quankam en la rakonto, la Krimea-milito ne finabis, la kaptita generalo Rusa esis tote libera trairar Francia quale ilu deziris kun granda parto de sua richa havajo, ed, ultre to, esis nula reciproka odio, malgre la milito ! Generalo Durakin voyajis en Francia kom richa stranjero, nulo pluse. Me ne volas tro precizigar la rakonto, ma en la duesma libro « Generalo Durakin », la patro di la du pueruli ritrovas sua filii e su mariajas kun un de la albergistini dil protektanta anjelo. Pos la milito, la paro e la pueri invitesas dal generalo por venar kun il a Rusia en la vasta posedajo di generalo Durakin. Ito esas bona okaziono por deskriptar la vivomaniero dil Rusi itatempe e la Rusa mori dum la 19ma yarcento.
Diveninte Francino e mem tre fervoroza patriotino Franca, tamen komtino de Ségur nulatempe obliviis sua naskolando. Elua libri redaktesis en modelatra klasika linguo Franca, ma forsan ito ne esas tre astoniva, nam la bone edukita Rusi dil alta sociala klasi ita-epoke savis la Franca kom altra linguo matral, e mem kelkafoye plu bone kam la nacionala Rusa idiomo.

Me tre regretas ke nia mikra Idistaro ne posibligas lo, ma tradukuro di « La albergo dil protektanta anjelo » e di « Generalo Durakin » esus extreme interesiva por lektar ; e sub simpla e preske amuziva formo ol esas, por tale dicar, granda literaturo historial.

Per ica kurtega diserturo, me pensas precize pri mea Rusa lekteri, qui, probable, ne savas ulo pri la existo di komtino de Ségur (naskinta Rostopshin) e pri la ligilo qua elu esas inter nia amba landi. En Francia la verki di komtino de Ségur esas ankore nun prizata e lektata ed esas nenegebla parto del Franca heredajo literatural.

(Artiko da J. Martigon en L.I. (marto-aprilo 1999)