AN LA FRONTO DIL NATURO-DEFENSERI

Multa frukti e legumi, qui nunatempe esas obliviata, manjesis til la fino dil Mezepoko. La amasi de rurani nutris su per cereali, leguminosi, rustika legumi, qui kreskis sen desfacilaji, same kam nombroza planti sovaja, konstante koliata. La richi e la nobeli konsumis precipue karno, blanka pano, sukro e rafinita produkturi. Lia legumi e frukti (dil altaklasani) esis precipue de exotika origino ed esis desfacila kultivar oli, ma li havis la posibleso e la moyeni pekunial posedar specaligita gardenisti por kreskigar oli. Dum la Renesanco la expedicioni a fora landi diskonocigis nova vejetala produkturi. Ica produkturi esas nun la fundamento di nia nutrado ; ma on mustas kultivar oli multe plu sorgozamente kam la anciena obliviata planti. Ed ita moderna vejetala produkturi nule esas plu bona por ni kam le anciena, tote kontree.

Onu povas tamen facile komprenar to quo eventis. La nutrivi dil rurani esis senvalorigita pro ke on konsideris li apene kom homi.

Plu tarde kande la industriala ed ekonomiala revolucioni koaktis li livar la ruro, li iris al urbi por divenar laboristi. En ta loki li adoptis elementi dil vivo-maniero dil borgezaro precipue la nutrado. Konseque li obliviis sua antea nutrado-tradicioni qui evis plura yarmili.

Tamen ica sovaja planti esas multe plu sanigiva kam le sorgoze kultivita, nam oli fitas multe plu bone kun nia sulo e klimato.

Nia ancestri uzis cirkume 1.500 vejetala produkturi, to esis multe plu multe kam le kinadek frukti e legumi nun kultivata.
Ica nutrivi ancestral esas ne nur sanigiva ma anke plezigiva. Ka kelka exempli ? La folii di plantago havas agreabla saporo fungala. Olti di la konsoldo, kande oli imersesas en krespo-pasto e fritita en padelo memorigas astonive la soleo-fileto…e to esas multe min chera ! La maturega sorbi esas : kremoza, aromatra e sukrizita, oli pensigas pri nekonocata misterioza frukti tropikal…Quanta multanombra ignorata e miskonocata trezori !

(Libera traduko segun artiklo aparigita en la revuo « Bien Vivre » redaktita da François Couplan e publikigita en la n° 6/1997 di LETRO INTERNACIONA)