LOUIS DE BEAUFRONT : KONCIZA BIOGRAFIO

(Tradukuro de artiklo dil Franca Wikipedia)

Markezo LOUIS DE BEAUFRONT (1855-1935) esis la unesma Esperantisto Franca, pose il esis un de la kreeri di Ido. La historio di lua vivo restas, ankore nun, plena de misteriaji : onu saveskis erste pos lua morto ke il ne esis markezo, ke lua patro ne esis konocata e ke en la realeso il nomesis Louis Chevreux ; il deskovris Esperanto quik de 1888, t.e. un yaro pos la publikigo di ca linguo ; kom preceptoro che richa familii e pro ke il esis celiba, il konsakris lua tota libera tempo a la difuzo di ta linguo, kreis la strukturi dil Esperantista movado, chefe en 1898 per la «Société Pour la Propagation de l'Espéranto (SPPE)» (Societo por la Propagado di Esperanto). Il skribis, en 1900, libro titulizita Commentaire sur la grammaire espéranto (Komento pri la Esperantala gramatiko) ; lua efikiva agado pleis unesmaranga rolo en la komencala difuzo di Esperanto.
Pokope, divergadi opozigis lu a la inicianto di ta linguo, Zamenhof, ed a la majoritato del Franca Esperantisti : segun Zamenhof, la utiligo di komuna linguo esis nur la expresuro di preske religiala humanismo ; segun Louis de Beaufront, Esperanto esis nur instrumento nam il deklaris «lingvo kaj religio estas du» (linguo e religio esas du diferanta kozi) ; ita divergo devas lokizesar en la historiala kuntexto di ta tempo, kande on diskutis en Francia pri la lego di separo dil Eklezio e di la Stato. Ultre lo, PRO KE IL HAVIS KONSERVEMA OPINIONI, IL TRE POKE PRIZIS TI QUI LIGAS ESPERANTO A POLITIKALA LUKTI. Interpersona disputi anke pleis rolo, precipue kande Espisti nihiligis kontrato por Esperanto quan il negociabis kun la editerio Hachette. Pro neklara pretexto, il ne asistis la unesma Esperantista kongreso di Boulogne-sur-Mer ube adoptesis la «Fundamento de Esperanto», t.e. la netushebla reguli qui garantias la stabileso di ca linguo.
Malgre ico, il nominesis da Zamenhof por reprezentar Esperanto koram la «Delegitaro por adopto di internaciona helpanta linguo». Dum ke il supozesis defensar Esperanto, il pledis por projeto venanta de ca idiomo, nome Ido, kreita da Louis Couturat a qua il servis kom putativa patro, segun la atesti da Ric Berger e da Jespersen. Ilu livis lore la Espisti e restis Idisto til la fino di lua vivo, tamen, lua agado ne havis la sama suceso kam por Esperanto, ed Ido konsumis su per vana reformo-projeti.
Lua transiro atraktis a lu la odio dil Espisti. Il naracis ke kande, dum la milito, il retrovenabis a lua domo incendiata per la Germana bombi, il trovis meze dil fumanta ruinaji peco de papero qua ne brulabis ; ol esis la letro da Esperantisto qua insultis lu kom «Maître Aliboron» (eleganta Franca expresuro por signifikar : Asno NDLT). Anke dum la milito, asertite, il recevabus dufoye letri da Zamenhof qua advokis lu retrovenar ad Esperanto.
Il mortis kom povra homo en 1935, en la departmento Somme ube il vivis en retreto. Segun Ric Berger, il esis lore tante izolita ke onu saveskis lua morto nur per exemplero dil revuo di Occidental, Cosmoglotta qua retrosendesis kun la menciono : «mortinta, nekonocata heredanti».

INFORMO-FONTI
Ni havas nur poka informaji pri lua vivo, on glinas elementi di ol hike ed ibe en la skriburi da Ric Berger qua renkontris lu en Paris en 1922 e qua povis longatempe diskutar kun lu dum tempo kande il ankore esis Idisto. (Videz la nekrologala artiklo «Louis de Beaufront ha morit» en numero di Cosmoglotta datizita de 1935.