EXTRAKTURO DE ATLANTIDA DA PLATON

[Introdukto :- [Aden multa lingui tradukesis ica texto qua esas tre famoza pro ke ol raportas pri la famoza insulo Atlantida qua, asertite, sinkis en la maro 10 000 yari ante nun. Kad ica raporto esas nur mito o historiala vereso ? Pri ico diskutas e disputas omnaspeca kulturozi e ciencisti de 2 500 yari, t.e. depos la tempo kande ica texto redaktesis da Platon. Esas mencioninda, ke la fakti e la teorii expresata en ica raportajo tote bone konformesas a la Indiana kosmologio e doktrino di eterna destrukti e rikomenci pro periodala katastrofi dum ke oli ne agnoskesas da nia moderna Ocidentala cienco. Ica texto, semblante, til nun ne tradukesis ad Ido. Nun me agas lo.]

«Esas en Egiptia, dicis Solon, en la Delto, vers la pinto di qua dividesas la fluo dil fluvio Nilo, ula departmento quan onu nomizas Saitikia, ed interne di ca departmento la maxim granda urbo esas Sais – Ibe esis Amasis, la lokala rejo. - Segun la habitanti di ta urbo, lo esas ula Deino qua fondis ol : en la Egiptiana elua nomo esas Neith, ma en la Greka, segun to quon li dicas, ita nomo esas Athena. Or ica homi esas tre amika a la Athinani e li asertas ke ulamaniere li esas lia parenti. Solon raportis ke, arivinte en lia lando, il grande egardesis e ke, kande il questionis uladie pri la antiqua tempi e fakti la sacerdoti maxim savoza pri ta temo, lore il deskovrabis ke nek lu ipsa nek irga altra Greko savas ulo serioza pri oli. E, altrafoye, pro ke il volis instigar li parolar pri antiquaji, il komencis savigar da li to quon ni havas hike kom maxim granda ancienaji. Ilu parolis pri Foroneos, nome ilta quan onu nomizas la unesma homulo, pri Niobes, pri la diluvio di Devkalion e pri Pyrra e la miti quin onu rakontas pri lia nasko, ed anke pri la genealogii di lia decendanti. Ultre lo, il esforcis, per konjektar la yari kande ica fakti eventis, kalkular lia dato.Ma un de la sacerdoti, qua esis tre olda diceskis : «Ho Solon, Solon, vi Greki, vi sempre esas ne-adulti : Greko nulatempe esas olda ! » Lore Solon replikis : «Quale on devas komprenar ico ? » - E la sacerdoto respondis : «Vi esas yuna, vi omna, per la anmo. Nome en ol vi havas nula anciena opiniono, veninta de antiqua tradiciono, neanke cienco qua blankigesis dal tempo. E yen la motivo. La homi destruktesis ed itere destruktesos per multa manieri. Per fairo e per aquo eventis la destrukti maxim grava. Ma esis anke altra de oli qui esis min forta, per mili de diferanta manieri. Nome, to quon onu rakontas via-lande pri la fakto ke ulfoye Faeton, la filiulo di Helios, pos jungir la charo di lua patro, ma qua esis neapta guidar ol sur la patrala voyo, incendiis omno quo esis sur la Tero ed ipsa perisis frapita per la fulmino, ico dicesas sub formo di legendo. Yen la vereso : deviaco kelkafoye efektigesas en la astrala korpi qui jiras ciele, cirkum la Tero. Ed, en intertempi duranta dum tre longa periodo, omno quo esas surtere perisas lore pro la tro granda abundo dil fairo. Itatempe, omni qui habitas sur montaro, en altaji ed en sika loki, perisas, prefere kam ti qui rezidas proxim la fluvii e la maro. Ma koncerne ni, la fluvio Nilo, qua ja esas nia salvero en altra cirkonstanci, prezervas ni anke de ta kalamitato per exterfluar. Kontree, altrafoye, kande la dei purigas la Tero per la aqui e submersas ol, nur la bov-gardisti e la pastori, en la montaro, salvesas, ma la urbana habitanti di via landi fortranesas a la maro per la fluvii. Opozite, en ica lando, nek lore nek altrakaze, la aqui decensas de la altaji a la planaji, ma lo sempre esas de-sub la tero quin li ekiras naturale. Ico havas kom rezulto, onu dicas, ke hike mantenesis la maxim anciena tradicioni. Ma la vereso esas ke, en omna loki ube ne esas ecesanta koldeso nek ardoroza varmeso por ekpulsar lu, esas sempre, min o plu grandanombra, la homala raso. Tale, sive en via landi, sive hike, sive en irga altra loko pri qua ni audis parolar, se efektigesis ulo bela, granda o remarkinda ye omna vidpunti, ica omno esas mencionita per skriburi hike, depos la antiqua epoko, en nia templi, e la memorajo pri ico salvesis.Ma en via lando ed en landi di altra populi, singlafoye kande la kozi esas kelke organizita koncerne la skribarto e l'omna ceteraji di to quo esas necesa a la urbala vivo, yen ke itere, ye intertempi reguloza, quaze morbo, la ondi dil cielo rifalas adsur vi e lasas posvivar de inter vi nur la iliterati e la nulsavanti. Tale, itere, vi ridivenas yuna, sen irgo savar pri to quo eventis hike, via-lande ed en la anciena tempi. Nome, ica genealogii quin vu jus citis, ho Solon, od adminime to quon vu aludis pri oli koncerne la eventi di via lando, esas apene diferanta de la por-infanta rakonti. Ed, unesme, vi memoras nur un unika terala diluvio, dum ke esis multa de li antee. Pose, koncerne la maxim bona e la maxim bela raso inter la homi, vi ne savas ke en via patrio olu naskis, nek ke de ita homi, vi e via tota nuna civitanaro decendas, nam kelko de lia genitala semino permanis. Icon vi ne savas, pro ke, dum grandanombra generacioni, la posvivanti mortis sen esir kapabla expresar ica fakti per la skribarto. Yes, Solon, esis tempo, ante la maxim granda destrukto per la aqui, kande la civito qua nunadie esas olta dil Athinani, esis, de omna, la maxim valoroza en la milito e tote aparte la maxim civilizita omnarelate. En ol, onu dicas, realigesis la maxim bela prodaji ; esis politikala konstituci qui esis le maxim bona de omna pri qui ni ulatempe audis parolar sub la cielala vulto . " - Pos audir ico, Solon, dicis ke il tre astonesis pro admiro, e, plena de kuriozeso, il pregis la sacerdoti raportar exakte e senfriste la tota historio di lua samcivitani di olim.E respondis la sacerdoto : " Me ne intencas tacar , ma egarde a vu, Solon, a vua civitanaro e mem plu multe a la Deino, qua protektis, edukis, instruktis vua civitanaro, lon me dicos a vu. De nia du urbi, la maxim anciena esas la vua per tempo-disto de mil yari, nam ol genitesis da Gaia ed Héfaistos. Ica habiteyaro, ube ni nun parolas, esas plu recenta. Or, depos la tempo kande ica lando civilizeskis, pasis, segun nia sakra skriburi, tempo de okamil yari . Do, me koncize deskriptos a vu lia legi, e, inter lia prodaji, me naracos a vu la maxim bela quan li realigis. Ni, tamen, diskutos plu detaloze pri co per konsultar la texti ipsa kande ni havos plu multa tempo disponebla. Ma, unesme, komparez via legi ad olti di ca civito. Grandanombra exempli de legi qui existis lore en via lando, esas trovebla hike nia-tempe. Unesmarange, la klaso sacerdotala separita ed apartigita de l'omna ceteri, pose la mestieristala klaso, quoniam* singla speco de mestieristi praktikas sua mestiero aparte, sen mixar su ad irga altra speco, la pastorala klaso, olta dil chasisti ed olta dil plugisti. E koncerne la klaso dil kombatanti , vu ja probable konstatis ke anke ol esas hike distingebla de l'omna ceteri e ke la lego preskriptis a lua membri okupar su pri nulo ecepte pri la militala kozi. Same, koncerne la formo di lia armaro , shildi e lanci, di qui kom le unesma, inter la populi vicinesanta Azia, ni recevis furniso. Nome lo esas la Deino qua, quale en ica lando, docis lia fabrikado a vi, t.e. a vi kom le unesma pri co. E, koncerne la spirito, vu konstatas probable til quala grado la legaro sorgis pri ca temo hike, quik de la komenco, same kam pri la edukado, e pro ke elu savigis omno da ni, til la predico-kapableso e la medicino qua koncernas la sanesala stando, on povas ya dicar ke el docis a ni ita deala cienci til lia homala aplikado, e mem ke el furnisis a ni l'omna cetera cienci qui sequas olti.Yes ya, lo esas ita ipsa konvencioni ed ica ipsa organizuro quin la Deino privileje donabis a vi kom le unesma. Elu selektabis la loko ube vi naskis, nam elu egardabis la harmonioza mixado dil sezoni, qua igis ol apta sustenar la maxim sana homi. E, pro ke ica Deino prizis samatempe la milito e la cienco, deziranta ke ica loko esez la viveyo dil homi maxim simila ad el, elu selektis ol e populizis ol unesme. Vi habitis lu, do, sub legi similesanta le nia e mem plu bona kam oli. E vi superiris omna homi per omnaspeca qualesi, quale konvenas a decendanti e dicipuli dil dei. Multanombra e granda esis via prodaji ed olti di via civito : ni havas skribita texti pri oli ed oli ankore nun admiresas. Ma un de li superiras la ceteri per lua grandeso ed heroeso. Nome, nia skriburi raportas quale via civito olim nihiligis insolenta imperio qua samatempe esis invadanta tota Europa e tota Azia ed atakis oli venante de teritorio jacanta en fora regiono dil Atlantika maro.Fakte, icatempe, on povis trairar ita maro. En ol esis insulo, avan la paseyo quan vi nomizas, segun to quon vi dicas pri lu, la koloni di Herkules. Ca insulo esis plu vasta kam Libia ed Azia kune. E la voyajanti di ta tempo povis irar de ica insulo a la cetera insuli e, departante de ita insuli, li povis atingar la tota kontinento, per la opozita litoro dil dicita maro qua vere meritis lua nomo. Nome, unlatere, interne di ca maro-stretajo pri qua ni parolas, semblante existas nur portueto kun kolo streta e, ye la altra latero, extere, existas ica vera maro e la tero qua cirkondas ol e quan onu povas nomizar, en la justa senco dil vorto, kontinento. Or, en ica insulo Atlantida, reji kreabis imperio granda e marveloza. Ica imperio esis mastro di la tota insulo ed anke di mult altra insuli e di porcioni dil kontinento. Ultre lo, ye nia latero, lu dominacis Libia til Egiptia ed Europa til Tyrrhenia. Or ica potenta lando, pos koncentrir lua omna trupi, entraprezis, samatempe, sklavigar via teritorio e la nia ed ti omna qui esas ye ca latero dil maro-stretajo. Ma lore, ho Solon, la potenteso di via civito admirigis lua energio ed heroeso a la okuli di omna vivanta homi en ita tempo. Nome lua civitani superiris omna cetera homi per lia anmala forteso e per lia militala apteso. Unesme kom guidanti dil Greki, pose sola pro neceseso pro ke li abandonesis dal altri, travivinta extrema danjeri, li vinkis la invaderi ed evitigis la sklaveso a ti qui nulatempe esabis sklavi, pluse, sen rankoro, li liberigis omna altra populi e ni ipsa qui habitas cis la koloni di Herkules. Ma , en la sequanta tempo, eventis tertremi hororigiva e kataklismi. Dum tempo de nur un jorno e di nokto terorigiva, via tota armeani sinkesis subite sub la tero e, same, la insulo Atlantida dronesis en la maro e desaparis. Yen la motivo pro quo, ankore nun, ita Oceano ibala esas desfacile atingebla e ne-explorebla, pro la obstaklo dil slamoza e tre basa fundo quan la insulo, dum dronesar, sedimentizis.» ------------------------------------------------------------------------------------------------------------Hike finas la texto propre dicita qua koncernas la eventi pri Atlantida e lua Imperio. La cetera parto dil raportajo esas diskuto min o plu mitala ed utopiala pri la historio e la vivo en la socio di Atlantida.====================================================================