LEGENDO : LA HOMETO DI LE TUILERIES

[Segun tradiciono anciena, ita mikra koboldo montris su singlafoye kande katastrofo minacis la suvereno regnanta en Francia : de Catherine de Médicis til Napoléon, omni timis la reda hometo.]

Catherine de Médicis 

Kande le Tuileries esabis parkonstruktigita da Catherine de Médicis, el venis adibe por habitar ca loko ; ma preske de la komenco, el hororis ica rezideyo e livis ol porsempre. El deklaris ke reda monstreto instalabis su en ca palaco, aparis e desaparis segunvole ; ke ne nur el vidabis lu, ma ke lu predicabis ad el ke el mortos proxim SaintGermain.
Pro ke le Tuileries esis tro proxima a Saint-Germain l’Auxerrois (kirko Parisana), elu livis la palaco por irar sejornar en la palaceto di Soissons ; el volis nulatempe irar a Saint-Germain-en-Laye, nek vizitar l’abadeyo di Saint-Germain-des-Prés. Tamen el ne povis evitar elua destino, nam demandinte al konfesiganto qua helpis elu an sua morto-lito, quo esis lua nomo, il respondis ke il nomesas Laurent de Saint-Germain, el krieskis e transpasis.
La reda hometo videsis dum la nokto dil 14ma di mayo 1610, kande Henrikus (Henri) IV frapesis mortigante per la kultelo di Ravaillac. Nova aparo di lu auguris la trubli di la „Fronde“ (intercivitana milito 1648-1653 NDLT) dum la minoreso di rejo Ludovikus XIV ; lor la matino qua sequis la departo da Ludovikus XVI por Varennes (1791), ube ica rejo arestesis, on vidis ita mikra koboldo misterioza jacanta en la lito dil suvereno ; on vidis lu ankore en 1793.
Dicesas ke soldato qua surveyis la kadavro di Marat en le Tuileries mortis pro pavoro dum videskar il. On kredis anke ke Napoléon I-a vizitesis da fantomo hemal, qua esis, on asertas lo, simila a la reda hometo. Il aparis unesmafoye, onu dicas, al kaporaleto (un de la surnomi di Napoléon NDLT), en Al Qahira (Kairo), kelka dii pos la batalio dil Piramidi, e predicis a la yuna generalo lua destineso futura. S-ro de Ségur, en lua Histoire de la campagne de Russie (Historio dil kampanio di Rusia), dicis ke l’imperiestro recevis ye noktomezo plura averti misterioza dum la vintro preirinta la kampanio di Rusia.
La Anecdotes de Napoléon et de sa cour (Anekdoti di Napoléon e di lua korto) raportas ke dum la monato januaro di ta yaro, la reda hometo aparis a sentinelo plasizita sur la eskalero dil kastelo e questionis lu kad il darfis parolar al imperiestro. La soldato respondinta a lu ke no, la koboldo pulsis il, e lasante ilu nekapabla movar, springis adsur la gradi, e nulu haltigante lu, arivis en la salono dil Paco e questionis chambelano kad il povas vidar l’imperiestro. S-ro de A… respondis ke nulu darfis enirar sen permiso. „Icon me ne havas, respondis la fantomo ; ma irez por dicar ad il ke viro rede vestizita, quan il konoceskis en Egiptia, deziras konversar kun ilu.“
Quik kande Napoléon videskis lu, il inkluzis su kun lu en sua skribochambro ; la konversado duris dum longa tempo ; on audis kelka vorti di ol : la imperiestro segun semblo demandis ula favoro quan on refuzis ad il. Tandem la pordo apertesis, la reda hometo ekiris e pasis rapidamente en la koridori e fine desaparis sur la granda eskalero, tra qua onu ne vidis lu decensar. Ita historio vera o ne, raportesis en la tota urbo Paris, e plura personi arestesis dal polico pro repetir ol.

Lor la Restaurado (1815-1830), la reda hometo montris su plura dii ante l’asasino di duko de Berry, ed il aparis a Ludovikus XVIII sur lua morto-lito (1824). Ni ne savas kad la kansono da Béranger inspiresis per rumoro populal, segun olqua la reda hometo esabis vidita ye aproxime la fino dil regno di Karolus (Charles) X. Lo esus anke interesiva saveskar ka en 1830,1852,1870,1871, la rumoro populal mencionis plusa apari.

Kande la famoza etnologiisto Bretona, Paul Sébillot, publikigis en 1885, en L’homme, skisuro dil Légendes de Paris, il sendis ica mikra laboruro a s-ro de Ronchaud, lore direktisto dil Muzei nacional, dum pregar ilu questionar l‘olda gardisti di Le Louvre e di le Tuileries, kad ula memorajo pri la reda hometo ankore posrestis, kad il chanjis sua lojeyo pos l’incendio di le Tuileries, e kad Le Louvre havis anke lua hemala demono. De Ronchaud respondis a Sébillot ke on povabis furnisar a lu nul informo.
Esas versimila ke altra palaci havas anke lia feulo hemal : forsan la reda hometo venis de la palaco di le Tournelles o dil palaceto SaintPaul, pos esir antee asociita a la palaco dil Cité ed al palaco di le Thermes. Lo ne esus neposibla trovar analoga mencioni che la historiisti anciena. La Palais-Royal, Le Louvre, la Luxembourg, l’Urbodomo di Paris, plus altra luxoza domegi Parisana destruktita od ankore stacanta, povabus anke havar fantomi hemal.

(Segun artiklo interretal extraktita de „ Revue des traditions populaires “ publikigita en 1889)