John Knox

xxx:::xxx

Recente, me sendis mesajo pri la historiala aniversario dil koncernata dio. Lo esis pri MacBeth qua divenis rejo en Skotia per la mortigo di lua fratulo. Ma, pose, la filiuli dil mortinto rebelis e, danke Angla helpo, sucesis rihavar la trono di lia patro per vinkar MacBeth lor la batalio di Dunsinnan. Ma un de mea lekteri kritikis ico ed asertis ke la filiuli qui vinkis MacBeth esis trahizeri qui donis Skotia ad Anglia.
Mea-judike, ica epoko esis tro frua por parolar tale. Dum la Mezepoko esis plura reji en Skotia qui prosperigis ita lando e la Skota linguo komencis havar brilanta literaturo kun famoza poeti (le Makar) konocata en tota Europa. Tre konocata Anglosaxona literaturisto mem ulfoye, jokante, asertis ke la tradukuro dil Iliado e dil Odiseo en la Skota linguo esis plu bela kam l'originalo.
La katastrofo eventis ante la uniono di Skotia kun Anglia. Fanatika protestanta reformer(ach)o, nomata John Knox (maledikata esez lua nomo !)aproxime 1550 tradukis la Biblo en la Angla e ne en la Skota. Certe, la difero inter la Angla e la Skota ne esis granda e, skribe, la Skoti povis facile komprenar la Angla. Ma ico ne esis motivo por indijar talgrade ye nacionala e kulturala fiereso. Pro ke Skotia havis la desfeliceso adoptar la doktrino di John Knox, ol adoptis anke la stranjera linguo. Kande onu savas, ke en la protestanta landi on docis la lekto e la skribarto por ke la homi povez komprenar la Biblo en lia singladia linguo, on povas intelektar ke John Knox facis laboro tre destruktera. Lore kun granda forteso, ja ante ke la rejo di Skotia divenez rejo di Anglia (1603)Skotia Angleskis per la neoportuna adopto dil Angla linguo.
En Wals ube la reformeri tradukis la Biblo a la Walsana linguo, malgre ke ita regiono ja esis sub la suvereneso dil rejo di Anglia, la Walsana idiomo permanis ed esas nun ankore vivanta, uzata en la literaturo ed en la singladia vivo.
John Knox esis malfacero e trahizero (adminime kulturale) a lua patrio.

xxx:xxx