HUNGARIA

xxx:::xxx

Hungaria esas lando qua havas izolita linguo en Europa. Nome, la Hungara idiomo ne esas Indo-Europana ma Ugra-Finna. Nur 'Finnlando' ed Estonia havas parenta patuazi*, ma oli esas tre diferanta de la Hungara e li ne havas la posibleso interkomprenar. Itaque* esas granda komuniko-problemo por la Hungari. Tante plu ke, diferante de lia Slava vicini, li ne esas tre dotita pri lingui. Do, omnatempe li bezonis auxiliara linguo por havar relati kun la cetera mondo. Olim, ica linguo esis la Latina, olqua esis plu kam skribita linguo, ma vere vivanta idiomo en la Hungariana Imperio. Pose kande li esis en la Habsburg-Imperio, on volis - ma sen granda suceso - impozar a li la Germana.
La konstruktita e facile lernebla lingui quale Esperanto, camotive, havis sat granda suceso en Hungaria. Olim anke Ido esis tre prizata ibe. Desfortunoze la disputi dal Idisti e lia senfina prilingua diskuti destruktis la ibea Ido-movado e nun subsistas nur Espo ed Interlingua.
Tamen, ye la komenco dil yari 1920, la olima Hungara Idisti publikigis tre interesiva libro di tradukuri literaturala en Ido. Lore evidenteskis ke nia linguo povas esar plu klara, preciza ed eleganta kam Espo. Regretinde la krizo produktita per la kontre-Ida intrigi dal fondero di Occidental Edgar von Wahl, en 1927-1928, destruktis ica omno. Nunepoke ne plus esas Idisti en Hungaria. Me tre regretas lo, e me esperas malgre omno, ke uladie nia bela, simpla ed eufonioza idiomo, qua esas sur meza voyo inter la nur artificala e skematra Espo e la naturalista lingui quale Occidental ed Interlingua, itere adoptesos da Hungari ed havos sucesoza futuro ibe.
Duminstante, tamen, la situeso dil Hungari ne plus esas tante dramatatra, nam la mala Angla linguo qua uzesas nek tre bone nek male omnaloke en la mondo, konocesas ed uzesas dal Hungari. Ma me opinionas ke bona Ido esus plu facile lernebla ed uzebla kam la Angla e -se Ido esus vaste difuzata en Europa - posibligus multe plu bone a la Hungari komunikar kun lia cirkumaji.

xxx:::xxx