ZENOBIA

[Jacqueline Dauxois ravisas ni, per deskriptar la destino di Zenobia, elta quan elua samtempani nomizis « la rejino di Oriento ». El havis regno super omna komparo, nam nulatempe antee muliero fondabis imperio. Jacqueline Dauxois esas l’autoro di plu kam triadek verki. Elu signatas per lua “Zenobia » epikatra e brileganta romano e forduktas ni ad astoniva historio. ]

 

Questionanto – Qui esis vua informofonti por redaktar ita biografio ?

 

Jacqueline Dauxois – La texto autentika esas querebla che Victor Duruy, ilqua esas un de la specalisti dil Antiqua Epoko Romana. Lo ne esas astoniva trovar paroli proxima a ti pronuncita da Zenobia quik de la duesma yarcento pos Kristo.

 

Q – Inter fiktiveso e realeso, qua esis reale Zenobia ?

 

J D – Zenobia esis reale ta quan me deskriptis, nam, se la skriptado ne

konsistas en revelar la vereso di persono pri qua ni havas nur informo-fragmenti, lore skriptar esas neutila. La ‘komputatori’ 3D sucesas restaurar sublima statuo trovata funde di oceano ed amputata de gambo o brakio. La arkeologiisti restauras la forumi romana per komencar lia laboro departante de la ruinaji. Skriptisto agas tala laboro depos tre longa tempo e sen komputatoro en la kapo. Suficas konocar la radiki historial di persono, nam oli esas koakte justa ! Ni savas per sekura informo-fonto ke Zenobia esis vidvino, ke el kombatis sola kontre l’Imperio Romana e ke el konquestis Egiptia ed Avan-Azia. El povas nur esar splendida e grandioza persono !

 

Q – Ma precize, vu igas elu tante humana ed altruista…

 

J D – Pro ke el esis tala ! Lua tempo esas la duesma yarcento p. K., el esas muliero, e luktas kontre la Imperio Romana, kontre ti qui koaktas elua lando a persekuti kontre Kristani e ‘manikeisti’ por plenigar la cirki. El esas tre proxima mentale a la manikeisti ed a la Kristani, me inventas nulo nam ica omno esas atestata. El regnas sola dum sis yari, ed opozesas a la legi di Roma. La maxim granda defekto dil Imperio Roma, ecepte la sklaveso, konstitucesas per la cirko-ludi koaktanta homi, qui refuzas adorar Caesar, kombatar til morto por amuzar la populani. Caesar deklaras esar Deo, di qua la legi impozas ad omna civitani Romana veneracar ilu. Zenobia apartenas a Romanigita familio ‘quoniam’ Siria esas teritorio Romana, ma el refuzos ica Romana modelo.

 

Q – Zenobia, rejino di Palmyra, interdiktas la religiala opresado lor elua regno. Quala esis lua kredaji ?

 

J D – Nulatempe esis persekuti dum lua regno-tempo. Me mem konocas historiisto nuntempa qua asertas, ke, se el vivabus dum kelke plu longa tempo, elu konvertabus su a la Kristanismo.

El sendubite atraktesis da Mani, la manikeisto qua opozigas lo bona e lo mala, l’obskureso e la lumo e pri qua on povas asertar ke il esas origine de la gnozo di qua la Kataristi, en lia ecesaji, esis la lasta reprezentanti, per pronar l’absoluta abstinenco sexual. Pro ke el havis tri filii, on darfas supozar ke el sentis su mentale plu proxima a la Kristani.

 

Q – La morto di Zenobia esas objekto di kontredicanta versioni, segun certena personi el esabus senkapigita konforme a la regulo Romana, segun altra homi el mortabus pro maladeso od igabus su deperisar sur la navo qua forduktabus elu a Roma. Anke segun plusa personi el esabus indulgata, instalita en Tivoli en komfortoza retreteyo e rimariajita a senatano. Segun vu el venenagas su. Pro quo vu selektis ita versiono di la fakti historial ?

 

J D – Mea-opinione, el vivis tam longatempe kam el esperis rikonquestar elua trono, cetere min por elu ipsa kam por elua filii. Ne esas en la imperiala logiko Romana ocidar la kaptita suvereni…

 

Q – Vercingétorix tamen mortigesis…

 

J D – Il esas ecepto. La milito kontre Zenobia nule relatis olta entraprezita kontre Vercingétorix. L’imperio di Zenobia esis ‘lontana’ e la guvernanti di Roma sentis su min minacata.

 

Q – Ka Zenobia veneracesas kom heroino en Siria ?

 

J D – Tote ne ! Roma havis kom sentenco : “Desfortunoza esez la desvinkinti”. Singlafoye kande la Romani volis efacar ula persono de la historio, li sucesis. Imperiestrino Romana, darfas nur esar la spozino dil imperiestro !

La Romani alteris la historio pri Kleopatra. Palmyra rezigesis e Zenobia, hodie, ne esas tre konocata en Siria. La nuna rejimo, qua velizas la mulieri ed inkluzas eli, ne povas institucar kom heroino muliero qua defensis la libereso esar muliero. Zenobia guvernis, nominis elua generali. El esis quaze nova Alexandros.

 

Q – Posrestas nur tre poka imaji pri Zenobia…

 

J D – Tre poka pro ke, segun lia kustumo, la Romani martelagis omno. Aurelianus skribis pri elu : « Iti qui dicas ke me vinkis nur ula muliero ne savas quala muliero el esis, talgrade el agis rapida rezolvi, havis persevero pri elua projeti ed esis energioza opoze a la soldati. »

 

Q – On savas tamen quale el aspektis, kad ?

 

J D – Yes. La raportisti dil Antiqua Epoko konkordas por asertar ke el esis plu bela kam Kleopatra, el esis mikrastatura, tenua ed el havis la reputeso esar muliero havanta grand inteligenteso. Onu konocas de lua vizajo nur portreti sur l’averso dil moneto-peci. Parolesas pri la portreti di muliero mi-Greka e mi-Araba, qua profitis edukado digna de Romana nobelo. On dicas anke pri elu ke el kondutis « quale viro », kavalkante, chasante kun lua oficiri e cirkondante su per poeti e filozofi. Esas hodie deziro abasar omno quo esas genioza a la nivelo ordinara, personale me prizas ke Zenobia superiras me omnarelate, me prizas ke Alexandros iris til India… La maestro-verki produktita lor la Antiqua Epoko havas beleso super omna komparo. Me ne deziras ke ita eceptala homi plubasigesez a la nivelo di mezvalora personi.

 

(Interviuvo da Catherine Robinson publikigita en la diala jurnalo PRESENT)

 

 

(Ek Kuriero Internaciona n° 2/2014)