VOYO POR RUSIA

La verki da François Villars ja markizis per lia influo multa adolecanti, li esez adepti dil « scout »-ismo o ne. Oli sempre apogesas sur fakti e preciza konoco dil regiono o di la landi aludita. Ica skriptisto preparas raporti eventanta precipue en Rusia, konseque il grantis importo al irado a ta loko. 

-François Villars, vu retrovenas de sejorno en Sankt-Petersburg, quo instigis vu irar adibe ?

-Me laboras por tri verki, qui havos loko en Finlando, en Petersburg ed en la Balta landi. Me konocis ja tre bone Finlando, sat bone la Balta Stati ma tote ne la urbo di Petrus la Granda. Ni do organizis misiono Arwann (detali pri co sur retsituo konsakrata al « scout »-ismo, NDLR) por impregnesar per l’etoso dil duesma urbo di Rusia. Ni iris adibe per autobuseti, paromi, sen voyajorganizanto, dum tolerar perdar du hori an la posteno frontieral, lor la irado same kam lor la retroveno. Lo esas nekareebla posedar kelka rudimenti di Rusa linguo, nam la Angla esas tre rare parolata ibe. Por plu bone komprenar la habitantaro e la urbo, ni selektis kampar…Ico esis tre fokloratra !

-Sankt-Petersburg esas famoza pro lua kasteli e lua kirki, kad vu vizitis oli ?

-Me havas nur un vorto : omno es splendidega. En Petersburg, omno esas extraordinare bela

ed ita beleso impresas tam multe la iniciiti kam la homi havanta simpla anmi. La restauri dil rezideyo someral, Peterhof (pronuncez Petergof por komprenesar) quale olta di palaco dil Ermiteyo, an la fluvio Neva, esas eceptala e nulo ibe existas simila a vagino dil rejino o giganta homardo ek materio plastika, por fushar la admirado (aludo a  lamentinda pseudo-verki artala qui expozesis en la kastelo di Versailles kontre la volo dil Franca populo NDLT).

Lor nia vizito en la Ermiteyo, lo esis la dio monatal di gratuiteso, lor la aperto-tempo esis ibe du serii de adminime 3.000 personi. Danke nia bilieti prenita sur la interreto, ni eniris kom le unesma e povis deskovrar ita marveloza palaco ante ke la turbo invadez ol. Singla chambro esas unika ed ofras raviseso diferanta. Lor la tempo di Petrus la Granda e mem longatempe pose, lo esas certa ke la ‘mujiki’ sufris ma, hodie, singla Ruso posedas por su ita beleso extraordinara e, dum ita dio di gratuiteso, la Ruseparolanti suplantis tre klaramente la grupi de turisti.

Koncernante la kirki e la katedrali, me havas nur un konsilo, oportas absolute vizitar ita marveli matine, quik de la aperto, por evitar la homamasi.

-Exter la obligata turisto-parkuro, adube vu iris por renkontrar l’anmo di Petersburg ?

-Ni iris sur la voyo, en la metroo, en la fervoyala stacioni, en la autobusi e la troleovehili, la tramveturi, la gazolino-stacioni (35 rubli po un litro de diesel = 0,48 euro), la supermerkati, la vendeyi, la kafeeyi, la banki, la butiki ‘ye bon merkato’ (chipa) le « suq » (merkati) oriental, la perspektivo Nevski, la civiti ek imobli havante nechera lokaco, la nova quarteri, la konstrukteyi…omnaloke. Petersburg es urbo recenta, nula stradeto, omno esas larja e spacoza e la imobli nulatempe transpasas quar etaji, l’aquo dil kanali esas omnube. 

-Qui esas la punti qui impresis vu profunde e quin ni trovos probable en ca futura libri promisita da vu a ni.

Esas tanta kozi por dicar ! Ma me nur aludos du punti. La unesma koncernas la habitantaro : Petersburg esante la maxim Europana del urbi Rusa, me expektis trovar ibe lo equivalanta dil Parisani. Qua eroro !

La centro di Rusia de la komenco populizesis da Slavi o da Rus-i qui konjekteble venis del Karpati, pose Vikingi o Varegi mixesis kun li. Diferante la Rusa imperio di hodie asemblas grandanombra populi. Ni observez la populi en la cirkumaji : ‘Finni’ e Skandinaviani, Germanali, Armeniani, Irakiani ed Iraniani. Fine flava Aziani. Ita granda diverseso trovesas en la tipi Rusa. Dum promenar sur la perspektivo Nevski, onu ne povas ignorar ke on esas en Rusia. La viri prizentas traiti tipala kelkete pensigante pri la ‘mustelidi’ (Latine : mustelidae), o, se ne, li havas tote ronda kapo, esas anke homi qui havas profili di agli koncernante ti di sudwest-Rusia. Che multa mulieri, on dicernas aspekto ‘Huna’, Mongola, ‘Chukcha’, ‘Yakuta’, ‘Neneta’ : larja vizajo, alta zigomati, okuli tre klara, tre expresiva e kelkete bridizita, e ofte ita mikra nazo delikata trumpetoforma, qua finas per bulaspekto. Esas multa eleganta mulieri sur Nevski ed eli prizas la kolori, kontraste a la Parisanini qui prizas nur la nigra koloro. E la viri ?  La viri semblas ne konocar la surhavo dil jogging e lo esas tre bona tale. La yunuli transmisis a me impreso di vireso tre supera ad olta quan on perceptas en Francia.

Ni anke esis tre surprizita per la granda nombro de mariaji renkontrata singladie : adminime kin o sis, di omna sociala rangi.

La naciono Rusa realigas kunvivado perfektamente sucesoza nam ne esas senradikigita homi, nula rasismo e nula… sentimento di kulpozeso (quale la west-Europani opoze a stranjera genti NDLT) : en la « suq » Uzbeka, kelke dop la granda vendeyi, kun pistolo mitraliera charjita bandoliere, me vidis policano sola qua kontrolis du homi qui ne esis de Europana gento, qui obediis e ne protestis. Ka vu povus imaginar la sama ceno en la pulco-merkato di Saint-Ouen (quartero di Paris NDLT) !

-E la duesma punto qua impresis vu ?

-La vivo esas tre simpla malgre la teknologio. Imaginez, exemple, Paris sen parkhorlojo, sen radaro, sen spionanta kamero e sen trafikobstrukto ! Tamen omno funcionas , e malgre ico, mem dum la kloki di granda trafiko ne esas bruisego di sonora avertili furioza, esas nula nervozeso…nur efikiveso individual. Multanombra simpla homi “regulizas” e preventas la problemi multe plu bone kam la spionanta kameri. En Petersburg e.g. on garas su spikoforme tre ofte, e pro ke nia autobuseto esas kelke longa me timis ke ol prenus tro multa spaco en la strado e me garis ol plu inklinita. La « surveyanto » di hotelo venis por explikar a me ke me devis garar me tote paralele al cetera veturi. Entote, me ritrovis l’etoso di simpleso dil yari 1960ma e 1970ma, nome ita benedikita epoko, ankore kareanta ica omna pelmelo de reguli, de normi, de ‘direktivi’ qui desagreabligas nia vivo. Lo esas dum livar Rusia por enirar Estonia ke me brutale koncieskis pri ca simpleso.. ed esas nur 12 yari kande Estonia rajuntis EU/UE.

Rusia esas trovanta lua propra voyo, en la kompleta respekto di lua identeso e di lua grandeso.

(Interviuvo da Anne Le Pape publikigita en la jurnalo PRESENT)